قدرت ا... خیاطیان - دانشیارگروه عرفان اسلامی دانشگاه سمنان
سمیه خادمی - دانشجوی دکتری عرفان و تصوف دانشگاه سمنان

انسان شناسی عرفانی از مباحث مهم عرفان نظری است که از عرفای اولیه افرادی مانند بایزید بسطامی، حلاج و حکیم ترمذی به آن توجه کردهاند. در قرن هفتم، بحث انسان کامل به وسیله ابن عربی به طور مفصل مطرح شد. عطار و مولانادو عارف و شاعر مهم قرن هفتم، انسان شناسی عرفانی را با نظمی بسیار زیبا بیان کردند. با توجه به اینکه ابن عربی از نظر زمانی، نسبت به عطار و مولانا متقدم است، بنابرین ضرورت دارد که اندیشهی عطار و مولانا در زمینه انسان شناسی عرفانی،به ویژه بحث انسان کامل، مورد بررسی قرار گیرد. عطار و مولانا در آفرینش جایگاه خاصی برای انسان قایلاند و همچنین به وجود انسان کامل در جهان معتقد هستند. این انسان کامل به منزله آیینه حق و زبدهی حقایق است و بر سایر مخلوقات برتری دارد. با جمع آوری ابیات مربوط به بحث انسان شناسی در آثار عطار و مولانا و همچنین بررسی تطبیقی انسان شناسی عرفانی از دیدگاه این دو عارف شاعر، مشخص میشود که این دو عارف شاعر دارای اشتراکات فراوانی در زمینه انسان شناسی عرفانی هستند

انسان شناسی عرفانی، عرفان نظری، انسان کامل، ابن عربی، عطار، مولانا