لیلا نوروزپور - استادیار دانشگاه گلستان
نرجس خاتون میرزایی - کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه گلستان

در اسرارالتوحید و تمهیدات عینالقضات چون دیگر آثار عرفانی، آیات قرآن به طور گستردهای به کار گرفته شده و علاوه بر درج، حل و اقتباس، گاه تاویل شدهاند. با توجه به سبک این دو اثر تفاوتهایی در کاربرد آیات در آنها دیده میشود. تاویل در تمهیدات عینالقضات بسیار فراوان و به شیوه- های گوناگون انجام گرفتهاست. آنچه در این پژوهش مد نظر قرار گرفته این است که با توجه به آیاتیکه در اسرارالتوحید آمده، شیوهی به کارگیری آیات در این اثر چگونه است و چه تاویلی از برخی آیات ارایه شده است نتایج پژوهش نشان میدهد شیوههای بهکارگیری آیات در اسرارالتوحید و تمهیدات به دلیل تفاوت حوزهی عرفان خراسان و عراق و همچنین تمایز زمینه فکری دو اثر و نیزمخاطبان آنها و تاثیر آن بر زبان، با وجود تاویل چند آیه در اسرارالتوحید، نگاه تاویلی به آیات بسیارمعدود است و به جز مواردی که در ضمن بیان حکایت و در ارتباط با زمان و مکان حکایت به کار رفته، در بیشتر موارد جنبه اقناعی و تبرک دارد در حالیکه در تمهیدات که مخاطب خاص دارد، بهدلیل زمینه فلسفی ذهن مولف بیشتر آیات تاویل شده و برای بیان استدلال به کار رفته است.

اسرارالتوحید، شیخ ابوسعید، تمهیدات، تاویل، قرآن،