سیما ترابی دشت بیاض - دانشجوی دکتری حکمت متعالیه دانشگاه فردوسی مشهد و مدرس دانشگاه فرهنگیان
سحر ترابی دشت بیاض - کارشناس ارشد مدیریت اجرایی شهری (MBA) دانشگاه صنعتی اصفهان

بر اساس مبانی فلسفی اصالت وجود، تشکیک در وجود، حرکت جوهری، اتحاد مدرک و مدرک، صدرالحکماء را نگرشی وجودی بر فرآیند علم و ادراک است. صدرالمتالهین خیال منفصل یا مثال نزولی را حد فاصل یا برزخ میان عالم عقلو عالم ماده می داند و معتقد است که نفس آدمی در خلاقیت، مثال خداوند است و صور خیالی را همانند صور حسی انشاء و ابداع می نماید. صور خیالیه در عالم مثال اصغر در صقع نفس بوده و توسط خود نفس ایجاد می شوند و همه ی ادوات،مانند مغز و دستگاه عصبی از وسایط اعدادی در انشاء صور به شمار می آیند و با مشاهده ی عالم مثال و نفس انسان تنهامهیای خلق صور خیالی در خیال متصل می گردد. نفس به علت حرکت جوهری با خلق ادراکات و اعمال، صورت برزخی خود را نیز خلق نموده که این صورت باعث عذاب یا لذت او در نشیه ی آخرت خواهد بود. صدرالحکماء با اعتقاد به مثال صعودی به حل فلسفی مسایل بسیاری چون احوال قبر و برزخ، حشر، معاد جسمانی و تجسم اعمال نایل گردیده است

نفس، خیال متصل، خیال منفصل، مثال نزولى، مثال صعودى