محمدتقی جهانی - عضو هیات علمی دانشگاه ایلام
مریم جلالی کندلجی - دانش آموخته دوره دکتری زبان و ادبیات فارسی و دبیر آموزش و پرورش

غلبه شکل حماسی شاهنامه بر بخشهای دیگر آن، پرداختن به عشق و مسایل آن را در میان بیتهای حماسی و ناریخی و... دور از ذهن مینماید ولی با تامل در داستان شخصیتهای دخیل در شاهنامه، روشن میشود که شاعر پرآوازه توس درتوصیف عشق در جایی که ضروری بوده ، غفلت نکرده است. نکتهای که از این توصیفات مستنبط میگردد آن است که عشقهای مطرح در میان شخصیتهای شاهنامه عشق هایی زمینی و واقعی است که به وصال رساننده و کم سوز وگدازاست. طرح این گونه از عشقها در تلطیف فضای داستانها و دور شدن از جو غالب حماسی و تاریخی شاهنامه تاثیربسزایی دارد. نویسندگان این مقاله برآنند که با پرداختن به داستانهای عاشقانه شاهنامه و بیان روابط عاشقانه شخصیتهای داستانها به شکل آنها و در نهایت به نتیجه آنها بپردازند. آن چه که از بررسی این داستانها می توان فهمید شکلریالیستی و زمینی شخصیتهای اصلی داستانهاست. عشق مردان و زنان طبقات بالای اجتماع نسبت به دیگران تفاوت اساسی دارد. معمولا شروع عشق با زنان عاشق است و مردان ادامهدهنده این عشقند. زنان همواره به عشق خود وفادارند بجز سودابه اما گاهی مردان در پیمان خود پایدار نیستند.

شاهنامه، داستانهای عاشقانه، شخصیتهای شاهنامه، عشق زمینی