رسول خالدی - دانشجوی کارشناسی ارشد رشته زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهرکرد
جهانگیر صفری - دانشیار دانشگاه شهرکرد

ملامتیه از فرقههای مهم عرفان و تصوف به شمار میآید، شالوده اعتقادات ملامتیه آنست که فرد باید فضایل و نیکیهای خود را از خلق پنهان کند و در ظاهر چنان رفتار کند تا مردم به او ایراد بگیرند و از او عیبجویی نمایند. این رویه باعث میشودتا نفس بر او مسلط نگردد و مغرور به نیکیهای خود نشود . هرچند تاریخچه این مکتب به قرن اول اسلامی برمیگردد، اما شکلگیری این فرقه از قرن سوم هجری و مرکز آن نیشابور است. از پیشینیان این مکتب میتوان به ابوحفص نیشابوری وحمدون قصار اشاره کرد. ملامتیه شیخ خود را قصار نیشابوری عنوان میکنند که نام وی احمد است . ملامتیه به نام حمدونیه وقصاریه نیز شناخته میشوند . تاثیرگذاری ملامتیه بر شعر و ادب فارسی انکارناپذیر است. بهگونهای که این تاثیر را در شعر شاعرانی چون عطار، عراقی و بهخصوص حافظ میتوان یافت؛ چنانکه برخی، شاعری چون حافظ را پیرو این مکتب و شعرشرا شعر ملامتی میدانند. شاعران دیگر نیز در اشعار خود از آموزههای این مکتب بهرههای زیادی گرفتهاند و بسیاری از مفاهیم این مکتب از جمله ستیزه با کبر و عجب و مبارزه با ریاورزی و تظاهر به دینداری و ملامت کشیدن را در شعر خود آوردهاند. شاعران معاصر نیز در برخی از اشعار خود به جلوههایی از مفاهیم این مکتب توجه داشته و آن را در شعر خود بازتاب نمودهاند.از جمله امامخمینی )ره( که به گونههای مختلفی این مسایل را در شعر و به خصوص غزلیات خود انعکاس دادهاند. امامخمینی ره از جمله عرفایی است که در روزگار معاصر با توجه به بعد سیاسی و جایگاه اجتماعی خود هرگاه که به عالم شعر روی میآورد، اشعاری با رویکرد عارفانه میسرود و در آنها از تفکرات ملامتیه زیاد بهرهمیبرد

ملامتیه، اصول ملامتی، امامخمینی (ره)