احمدرضا کیخافرزانه - دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد زاهدان
محمد فلاح سرکاریزی - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد

حافظ، شاعر بزرگ قرن هشتم، در اشعار خود توجه ویژه ای به طنز مخصوصا طنز دینی دارد. او کاستی ها، ریاکاری ها،مقدس نمایی ها عوام فریبی ها و دین فروشی ها را در اشعار خود به شدت نکوهیده است و درصدد است حقیقت دین راورای این دروغ پردازی ها و عوام فریبی ها، در قالب غزل نشان دهد. حافظ بارندی و هشیاری و فرزانگی خویش شیوه های تازه ای را برای مبارزه با نابسامانی ها و بداخلاقی های جامعه برگزیده است و به این منظور بیشترین غزلهای خود رادر مبارزه با ریاکاری و عوام فریبی و با لحنی طنزآمیز و نیش دار بیان داشته است. نتایج این تحقیق نشان می دهد که طنزیکی از مشخصه های شعر حافظ است اما در شعر او ریا با 22 بار تکرار بیشترین کاربرد و واعظ با 8 مورد کمترین تکرار را داشته است. بنابراین با وجود اینکه طنز یکی از شاخصه های شعر حافظ است در عین حال طنز دینی در شعر او کمتر مورد پژوهش و بررسی قرار گرفته است. در این پژوهش طنز دینی در شعر حافظ شیرازی مورد بررسی قرار گرفته است

تحلیل، طنز دینی، شعر، حافظ شیرازی