همایون جمشیدیان - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی

در این مقاله نخست با طرح مثالهایی نشان داده شد چگونه تعالیمی که در حوزه مسایل معنوی و اخلاقی قرار دارند، هرچند هزاران سال پیش از این بیان شده باشند، انسان امروزی میتواند هنوز از آنها بیاموزدو با به کار بستن آنها زندگی بهتر و آرامتری داشته باشد. شمس تبریزی نیز در تنها اثر خود به مسایل مختلفی در حوزه دین و عرفان میپردازد، این مقاله توصیه های اخلاقی شمس تبریزی را بررسی وآن را به دو دسته تقسیم میکند: 1. توصیههایی در خصوص خودشناسی. 2. توصیهها در رفتار با دیگری. نتایج تحقیق نشان میدهد که از نظر شمس تبریزی برای رسیدن به کمال نباید به خوبیهایخود نگریست، بلکه باید بدیهایی را اصلاح کرد که از چشم دیگران پنهان است. دوری از مجادله و بحثهای بیحاصل، حتی به قیمت کنارهگیری از خلق. تسلط بر خویش به گونهای که حالات روحیدیگری در ما تاثیر نگذارد. صرف عمر در خودشناسی، زیرا آدمی از هرچه در عالم عمیقتر است. ترک لذتپرستی، زیرا لذتپرستان بیش از دیگران گرفتار در حسرت به دست نیاوردهها هستند .درویشیپیشه کردن و بار خود را از دیگران گرفتن. در بخش دوم، آدمی را نه تنها از مقابله به مثل در برابر بدی پرهیز میدهد که معتقد است مهرورزی در قبال دشمنخویی دیگری، او را نیز مهربان میکند. انعطاف داشتن در برابر رفتار ناشایست دیگران. در قضاوت خوبیها را دیدن و از بدیها چشم پوشیدن و همنشینی با نیکان و آموختن از پیامبرانی که ذکرشان در قرآن رفته است.

اخلاق، خودشناسی، رفتار با دیگری، شمس تبریزی