جلال سلامی - مدرس زبان و ادبیات فارسی دانشگاه پیام نور اردبیل
رحیم سلامت آذر - مدرس زبان و ادبیات فارسی دانشگاه پیام نور اردبیل

ابن عربی را می توان پایه گذار عرفان نظری به صورت علم مدون دانست و تیوری وحدت وجودی او به وحدت وجود حق و موجودات عالم اعم از محسوس و غیر محسوس تاکید دارد. ابن عربی از تمثیلات دریا و موج و نور و تکثرآن و آفتاب و سایه و آیینه و عکس یا تصویر در آن و.. برای بیان اینکه وجود یکی هست و جز خداوند وجودی موجود نیست و این ذات حق است که به صورت تعینات و کثرات در عالم نموده می شود و موجودات عالم توهم و خیالی بیشنیستند، استفاده کرده است. می خواهیم بدانیم مولانا چه اندازه و به چه منظوری از این تمثیلات استفاده کرده است و آیا مولوی نیز به وحدت وجود آن گونه که ابن عربی ترسیم کرده است اعتقاد دارد یا تلقی دیگری از این تمثیلات خواهدداشت. اما ما این نظریه و تمثیلات آن را فقط در دفتر دوم بررسی می کنیم. بدیهی است که نظر قطعی مولانا را نمی توانفقط در یک دفتر یا حتی در یک اثر جست و جو کرد

وحدت وجود، ابن عربی، گلشن راز، شبستری، مثنوی مولوی