فرهنگ آموزشی الفبای تصویری زبان فارسی : از نما تا نماد

آموزش الفبا از مهمترین و اساسیترین گامهای یادگیری زبان به شمار می رود و همواره در زبانهای مختلف از سن ورود به دبستان انجام میشود و در هر جامعه زبانی از روشهای متعددی در این زمینه استفاده میکنند تا به نتیجه مطلوب برسند. دراین راستا فرهنگهای الفبا نیز به زبانهای متفاوت تهیه و تولید شده است. از آنجا که مخاطبین اصلی این گونه فرهنگها کودکان هستند ، نویسندگان و مولفین آنها سعی میکنند تا از روشها و ابزارهای مرتبط با این گروه سنی بهره برند. از مهمترینمدلهای یادگیری ، آموزش به روش بصری است که بالاخص برای گروه سنی کودکان بسیار مورد استفاده قرار میگیرد. یکیاز تکنیکهای اساسی در این روش استفاده از تصاویر است. از بعد روانشناسی ارتباط تنگاتنگی بین رویت یک تصویر و به خاطرسپاری آن وجود دارد. تصاویری که با دیدن عکس و تصویر در ذهن نقش میبندد از بسیاری جهات به تصاویری شباهتدارند که با دیدن دنیای واقعی در ذهنمان ایجاد میشوند. فرهنگهای تصویری متعددی در سطح الفبا و لغت در زبانهای مختلف طراحی و تدوین شدهاند. متاسفانه فرهنگهای موجود در زبان فارسی به خصوص در حوزه الفبا یا تصویری نیستند ویا تصاویر به کار رفته ملموس نبوده و فاقد جذابیت لازم اند. از این رو پژوهش حاضر به تهیه و تدوین فرهنگ الفبایی تصویریدر زبان فارسی پرداخته است. روش کار بدین صورت است که گونههای مختلف حروف الفبا را بر پایه واژه ای که در آن به کار رفته اند انتخاب کرده به نحوی که تصویر موردنظر ، این حروف را در درون خود جای دهد و از مجموعه این تصاویرفرهنگی تهیه شده که بطور اخص برای نیاز کودکان،پیش از ورود به دبستان استفاده شود. لازم به ذکر است که تصاویر واژههایاستفاده شده علاوه بر جذابیت لازم ) دارا بودن طرح و رنگ مناسب این گروه سنی ( ، عینی و ملموس هستند تا به درک کودک از واژه و در نهایت حرف مورد نظر خللی وارد نشود. همچنین از واژههای بومی و غیر بومی استفاده شده است تا چنانچهدر آموزش زبان فارسی به کودکان و یا افراد بزرگسال به عنوان زبان دوم و خارجه به کار رود ، تصاویر استفاده شده نامانوسو ناآشنا نباشند. بعلاوه سعی بر آن شد تصاویر گونههای مختلف حروف الفبا ارایه گردد ؛ بدین معنا که برای حروفی که براساس جایگاه کاربرد در واژه ، گونههای نوشتاری متفاوتی دارند )مانند ع ع ع ع ( به تعداد تفاوتهای نوشتاری شان ، طرحهایتصویری متفاوتی ارایه گردد.. تعدادی از تصاویر طراحی شده در چند مهد کودک و پیش دبستانی در سطح شهر مشهد جهت آموزش حروف الفبا بر روی 48 آزمودنی 5-6 ساله شامل 27دختر و 21 پسر استفاده گردید.نتایج بدست آمده نشان داد که رایه فرهنگ تصویری می تواند در امر یادگیری حروف الفبا تسهیل ایجاد کرده و حتی مدت زمان یادگیری را نسبت به روشهایی که امروزه به کار می رود ، تسریع بخشد.

Keywords:

آموزش الفبا , فرهنگ الفبای تصویری , زبان فارسی , کودکان