زینب باباجانی گرجی - دانشجوی دوره دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه علوم و تحقیقات ساوه
عین اله اسدی گرجی - کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی و مدرس دانشگاه

موضوع این پایان نامه بررسی محتوایی حکایات تذکره الاولیای عطار نیشابوری است. عطار نیشابوری یکی از عارفان بزرگ قرن هفتم است که آثار فراوانی دارد. از میان آثار او تذکره الاولیا حاوی داستان های بسیاری است که از جنبههای مختلفقابل توجه است. تذکره الاولیا، اثر منثور عطار نیشابوری، در شرححال و بیان اقوال هفتاد و دو تن از عرفاست. به طور کلی میتوان از خلال هریک از این سرگذشتها، به مناسبات اجتماعی و ویژگیهای فردی هریک از مشایخ پی برد. در این میانداستان های صوفیانه سهم عمدهای از کتاب را تشکیل میدهد. در این پژوهش داستان ها و حکایات از نظر محتوایی و اجتماعی تحلیل و بررسی شده است. از نظر محتوایی، مضامین عارفانه لطیف و والایی در آنها مطرح شده است. از نظر اجتماعی می توان چهره جامعه زمان عطار را در این داستان ها مشاهده کرد. این پژوهش بر اساس روش توصیفی – تحلیلی و بر پایه ی مطالعاتکتاب خانه ای انجام شده است. پیشینه این پژوهش به مجموعه مقالات ، آثار و نقدهایی که درباره این کتاب نوشته شدهاست، بر می گردد. نتیجه به دست آمده حاکی از آن است که ظهور داستان عرفانی با گسترش گفتمان عرفانی بیشتر در پی معرفت استعلایی شخصیت های عارف خویش است و به منظور نمایش جایگاه شخصیت اصلی و مقام معنوی او به وجود می آید. آنچه به این گونه داستان انسجام می بخشد، پیام اخلاقی و نقش تعلیمی آن است؛ هدفی که داستان برای بیان و انتقال آن به مخاطب نوشته می شود.

تذکره الاولیا ، مضامین و محتوا ، حکایات ، داستان ، عطار