بررسی رویکردهای زیبایی شناختی در تفکر اسلامی با تکیه بر آرای ابن حزم، ابن سینا، ابن رشد و ابن هیثم

دلایل عمدهای وجود دارند که ترکیب استتیک اسلامی را به واژهای بیمسما بدل میکنند، با این همه نمیتوان نتیجهگیری کرد که هیچ دیدگاهی نسبت به زیبایی شناسی در تفکر اسلامی وجود نداشته است. تفکر زیباییشناسیاسلامی سده میانه، که به واسطه تکیه بر زمینه های متعدد دیگر دانشها، توصیف میگردد، با مسیله مهم دوگانگی میان زیبایی ظاهری و الوهی، یعنی ادراک حسی و درونی، مشخصه خود را آشکار میسازد. در این مقاله با توجهبه آنچه به اندیشه اسلامی شهرت یافته، زیبایی در زمینه هایی مختلف و در آرای چهار متفکر سده های میانه مورد بررسی قرار گرفته است. چهار محوری که بر اساس آرای این متفکران مورد بررسی قرارگرفته عبارتند از: امرزیبای برین و زیبایی ذهن انسانی و اتصال آن با امر اخلاقی)در آرای ابن حزم(، زیبایی عقلانی و اشراقی منشعب از منشاء یزدانی و اولوهی )آرای ابن سینا(، نظام ساختاری زیبایی جهان )آرای ابن رشد( و زیبایی در قالب پدیدارو امری قابل طبقه بندی)آرای ابن هیثم(. نتایج پژوهش حاضر نشانگر آن است که چهارشکل زیبایی یعنی اخلاقی،متافیزیکی، منطقی و فیزیکی در اندیشه اسلامی دوران میانه قابل استنباط است.که سه شکل نخست آن در مجموع زیبایی را امری وابسته به معرفت معنوی قلمداد نموده که بر بستری از حکمت الهی کسترش مییابد و شکل چهارمآن )آرای ابن هیثم( زیبایی را امری این جهانی، قابل درک و تشخیص و قابل طبقه بندی می داند؛ به عبارتی زیبایی را امری تجربی و موضوعی قابل تفحص و تامل علمی تلقی میکند

Keywords:

زیبایی شناسی , ابن حزم , ابن سینا , ابن رشد , ابن هیثم , فلسفه اسلامی