آرمان محمدی رایگانی - هییت علمی دانشگاه پیام نور کرمانشاه واحد هرسین

مفاخره، یکی از غرضهای شعری پرکاربرد در ادبیات عرب و فارسی است. عمرو بن کلثوم و خاقانی شروانی از شاعری هستند که مفاخره بخش گستردهای از اشعارشان را به خود اختصاص داده است. با توجه به اینکه فخر سهم عمدهای در دیوان شعر ایندو شاعر دارد این گفتار بر آن است که به بررسی تطبیقی اشعار فخرآمیز این دو شاعر بپردازد و تشابهات و تفاوتهای مضمونهای فخرآمیز شعرشان را مورد کنکاش قرار دهد و نقش عوامل فرهنگی، اجتماعی، شخصیتی و .. را بر مفاخرات آنهارا نشان دهد. بر اساس یافتههای پژوهش، تشابهات و تفاوتهایی در مفاخرات این دو شاعر وجود دارد که ناشی از ویژگیهایشخصیتی، محیط فرهنگی، شرایط سیاسی و اجتماعی روزگار آنهاست. تشابهات اشعار فخرآمیز این دو شاعر در مضمونهای چون فخر به خاندان، فخر به اصل و نسب، فخر به بخشش و کرم، فخر صبر و شکیبایی، فخر به وفاداری و ... بازتاب مییابد. اما، تفاوتهای دیدگاه این دو شاعر در مضمونهای همچون افتخار به می، جان سختی، افتخار به خویشتن و کینه توزی و خونریزی انعکاس مییابد.

عمرو بن کلثوم، خاقانی شروانی، مفاخره، شعر عربی و فارسی