فرزانه ولی زاده خیرآبادی - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد واحد کرج

الهامات قرآنی پیرایه ای است گران بها که سطر سطر نوشته ها و بیت بیت سروده های نویسندگان و شاعران ادبیات دیرین سال پارسی از آغاز تا کنون بدان آراسته شده است. بخشی از این الهامات به زندگانی پیامبران والا مقام و فراز و فرودهای حیات پربار آنان مربوط می شود.از جمله پیامبرانی که نام و وقایع گوناگون دوران زندگی اش بسیار مورد توجه شاعران پارسی گو واقع شده و از آن برای بیان مقاصد خود بهره های وافر جسته اند ، سلیمان نبی (ع) است.برخی از حوادث و رخدادهای زندگانی پرماجرای آن حضرت در قرآن مجید به صراحت آمده است و برخی دیگر در روایات و تفاسیر بیان شده اند. خاقانی در بسیارجای ها از دیوان خود از این آیات و روایات برای تصویر سازی های بدیع و خلاقانه خود بهره برده است. در این مقاله ابتدا ابیات مربوط به سلیمان نبی (ع) و واژگان مرتبط با حضرتش مانند بلقیس و هدهد و سبا و ... از دیوان کامل خاقانی به تصحیحدکتر ضیاء الدین سجادی گردآوری شده اند. سپس آیات و تفاسیر مرتبط با این بیت ها ذکر شده اند.شایان ذکر است که دراین مقاله فقط ابیاتی که اقتباس از آیات قرآن مجید هستند یا به این آیات تلمیح دارند ، بیان شده اند و موضوعات و روی دادهایی که مستقیما در قرآن از آنها یاد نشده است ، مطرح نشده اند.هدف از این پژوهش نمایان کردن جایگاه والای انبیایالهی به ویژه سلیمان نبی (ع) در دیوان خاقانی شروانی است. شایان یادآوری است که در برخی از ابیات از سلیمان نبی با واژگان جم یا جمشید نام برده شده است که از روی قراین و شواهد موجود در بیت می توان دریافت منظور از این دو نام همان حضرت سلیمان(ع) است.

سلیمان(ع) ، الهامات ، تلمیحات ، خاقانی