جواد زره پوش - دانشجوی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد فیروزآباد، فیروزآباد، ایران
فرزانه مظفریان - استادیارگروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد فیروزآباد، فیروزآباد، ایران

خواب و رویا پدیدهای مبهم و رازآلود است، با زبانی نمادین که از نهانیترین رازهای درون انسان سخن میگوید و آدمیان از دیرباز به گشایش این رمز و رازها توجهی ویژه داشتهاند. با توجه به اینکه خاستگاه اصلی قصههای کهن، آرزوها وآمال جوامع انسانی است، بنابراین در این قصهها، رمز و رازهای مربوط به خواب و رویا مورد توجه قرار میگیرد و همواره افرادی هستند که از علم گشایش این رازها آگاهند. دارابنامهی طرسوسی، حماسهی منثور ایرانی است که داستان کهنداراب، پسر همای اردشیر و پسرش دارای دارایان و سرانجام انتقال سلطنت به اسکندر را شرح میدهد. این داستان در قرنششم هجری به وسیلهی ابوطاهر طرسوسی به کتابت در آمده است. در این داستان شخصیتهای گوناگون، خوابهایی را روایت میکنند و خوابگزاران که عموما منجمان و حکما هستند به درستی تعبیر مینمایند. در این حماسهی منثور کهکهنترین اسکندرنامهی فارسی شمرده میشود، اسکندر، در زمان نوجوانی با آگاهی از علم تعبیر خواب که از ارسطاطالیس آموخته است، بسیاری خوابها را به درستی تعبیر میکند. در نوشتار حاضر نمادپردازیهای جانوری درخوابگزاریهای دارابنامهی طرسوسی به روش توصیفی بررسی میشود. به طور کلی 32 خواب در این داستان مطرح میشود که بعضا جانوران گوناگون در آنها نقش مهمی دارند و تعبیرات آنها با نمادپردازیها تا حدودی متفاوت است و تعداد انگشتشماری از نماد پردازیهای آن با نماد پردازیهای اسطورهای همخوانی دارد.

داستانگزاری، داراب نامه ی طرسوسی، خواب، خوابگزاری، نمادپردازی