هرمز رحیمیان - عضو هیات علمی گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال
بهرام پروین گنابادی - عضو هیات علمی گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال
فرزانه حسینی - کارشناسی ارشد، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال

از گذشته تا امروز پیوستگی تنگاتنگی میان آثار ادبی و هنری با مسایل اخلاقی، اجتماعی و سیاسی وجود داشته است. گویی هنرمند حقیقی، خود را جدا از مردم و جامعه ندانسته و همواره متعهد استتا برای از بین بردن بدی، ظلم و استبداد تلاش کند. استفاده از شیوه و تکنیک هایی که در نوشتن آثار انتقادی به کار گرفته می شود قابل مطالعه و بررسی است. در این مقاله نخست به طور خلاصه به پیشینهادبیات انتقادی پرداخته شده است و در ادامه به رابطه طنزنویسی و انتقاد و سپس به ویژگی های طنز، هجو و هزل اشاره شده است. در انتها نیز جایگاه و اهمیت آن مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.طنز به عنوان شیوه ای برای به چالش کشیدن زندگی بشری، معایب و مفاسد جامعه و حقایق تلخ اجتماعی مطرح می گردد و آن ها را به صورتی اغراق آمیز نمایش می دهد. شناخت و به کارگیری روش هایی همچون طنز برای انتقاد، نقش مهمی را در مبارزه با مظاهر استبداد و فساد در تاریخ معاصر داشته است.

ادبیات انتقادی، طنز، هجو، هزل، انتقاد