بهزاد مهرابی - دانشیار گروه ژیوشیمی دانشکده علوم زمین، دانشگاه خوارزمی تهران ایران
بفرین احمدی آذر - دانشجوی کارشناسی ارشد ژیوشیمی دانشکده علوم زمین دانشگاه خوارزمی تهران ایران

رودخانه مهاباد از رودخانه های مهم استان آذربایجان غربی محسوب می شود که سد مهاباد به منظور تامین آب مورد نیاز برای توسعه کشاورزی و شرب بر روی آن ساخته شدهاست. وجود جاذبه های توریستی، تمرکز جمعیت در بخشهای روستایی و شهری، فعالیتهای کشاورزی، وجود سازندهای زمین شناسی و اندیسهای معدنی و حوضچه های پرورش ماهی، صنایع پراکنده مانند چرم سازی و لاستیک سازی دامپروری و کشتارگاه های دام و طیور همراه با حجم نسبتا بالایی پسماندها و پسابها، پتانسیل بالای ایجاد انواع الاینده های منابع آب را دارد و می تواند باعث آلودگی آب و رسوب رودخانه در بالادست و پایین دست سد مهاباد شود. بدین منظور در این مطالعه به بررسی آلودگی فلزات بالقوه سمناک در این رودخانه پرداخته شدهاست. پایش کیفی اب رواخانه مهاباد در سال 1390 توسط شرکت آب منطقه ای استان آذربایجان غربی انجام گرفت. مقایسه نتایج تحقیق حاضر با آن نشان داد که خواص فیزیک و شیمیایی و یونهای اصلی اب تغییر کمی طی چهار سال گذشته داشته و تغییرات آن در ایستگاه های نمونه برداری تقریبا مشابه به چهار سال بیش است. عناصر آهن و منگنز در پژوهش مربوط به سال 1390 هر دو بالاتر از حد استاندارد آب آشامیدنی WHO گزارش شده اند. در پژوهش حاضر آهن پایین تر از حد تشخیص دستگاه، و منگنز پایین تر از حد مجاز استانداردهای بین المللی است. هدف پژوهش حاضر بررسی پارامترهای فیزیک و شیمیایی و عناصر بالقوه سمناک است که مورد اندازه گیری قرار گرفتند تعداد 15 ایستگاه بر روی رودخانه مهاباد به منظور نمونه برداری انتخاب شد. نمونه بردای طی یک مرحله مرداد 1394 انجام گرفت. تیپ اکثر نمونه های آب رودخانه مهاباد از نوع بی کربنات و رخساره آن کلسیم و منیزیمی هستند. مقادیر EC دارای روند افزایشی در طول رودخانه از بالادست به طرف پایین دست می باشد. مقایسه نتایج فلزات بالقوه سمناک با استانداردهای بین المللی نشان می دهد که همه نمونه ها دارای مقادیری پایینتر از حد استاندارد هستند.

عناصر بالقوه سمناک، رودخانه مهاباد، پارامترهای فیزیک و شیمیایی، تیپ آب