رقیه نودهی - دانشجوی کارشناسی ارشد فیزیولوژی ورزشی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بجنورد
نجمه رضاییان - دکتری فیزیولوژی ورزشی، استادیار، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بجنورد

هدف و مقدمه : واسپین ( مهارگر پروتیاز سرین مشتق از بافت چربی احشایی)، آدیپوسایتوکاین ضد التهابی مترشحه از بافت چربی است که در بهبود حساسیت به انسولین نقش دارد. هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی تغییرات سطوح سرمی واسپین، TNF-α، انسولین و گلوکز ناشتا و شاخص مقاومت به انسولین در پاسخ به یک جلسه فعالیت ورزشی کم شدت در مقایسه با یک جلسه فعالیت ورزشی شدید، در زنان جوان چاق و دارای اضافه وزن بود. روش شناسی : 13 زن چاق و دارای اضافه وزن و کم تحرک ( میانگین سنی 1/9 ± 33/6 سال و میانگین شاخص توده بدنی 3/1 ± 29/9 کیلوگرم بر متر مربع ) به طور تصادفی انتخاب و طی مدت 10 روز و با فواصل زمانی 72 ساعت در دو جلسه فعالیت ورزشی هوازی دویدن روی تردمیل با شدت کم و شدید شرکت کردند. آزمودنی ها در اولین جلسه تمرینی با شدت 40 درصد اکسیژن مصرفی بیشینه ( 60 درصد ضربان قلب بیشینه و معادل با 120 ضربان در دقیقه ) به مدت 40 دقیقه روی تردمیل دویدند. پروتکل تمرینی شدید 72 ساعت بعد اجرا شد و شامل 20 دقیقه دویدن روی تردمیل در شدت 80 درصد اکسیژن مصرفی بیشینه ( 80 درصد ضربان قلب بیشینه و معادل با 170 ضربان در دقیقه ) بود. خونگیری به منظور اندازه گیری فاکتورهای خونی قبل از اجرای آزمون، بلافصله بعد از اجرای یک جلسه فعالیت ورزشی هوازی کم شدت و بلافاصله بعد از شرکت در یک جلسه فعالیت ورزشی هوازی شدید انجام شد. تجزیه و تحلیل داده ها به کمک آزمون آنالیز واریانس با اندازه گیری مکرر و در صورت معنی داری آزمون تعقیبی بن فرونی و آزمون همبستگی پیرسون و در سطح معنی داری P<0/05 انجام شد. یافته ها : نتایج آزمون تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر نشان داد بین تغییرات سطوح واسپین (P=0/581) و انسولین (P=0/810) و گلوکز ناشتا (P=0/219) و شاخص مقاومت به انسولین (P=0/298) در پاسخ به یک جلسه فعالیت ورزشی هوازی کم شدت در مقایسه با یک جلسه فعالیت ورزشی هوازی شدید در مراحل سه گانه تحقیق تفاوتی معنی دار وجود ندارد. با این حال، تفاوتی معنی دار بین تغییرات سطوح TNF-α سوم در پاسخ به یک جلسه فعالیت ورزشی هوازی کم شدت در مقایسه با یک جلسه فعالیت ورزشی هوازی شدید در مراحل سه گانه تحقیق مشاهده شد (TNF-α=0/034). بنابر نتایج آزمون همبستگی پیرسون نیز ارتباط معنی داری بین تغییرات سطوح واسپین سرم پس از فعالیت ورزشی کم شدت و شدید با تغییرات هیچ کدام از فاکتورهای خونی مورد بررسی مشاهده نشد P> 0/05. نتیجه گیری : چنین به نظر می رسد اگرچه شدت فعالیت ورزشی بر سطوح TNF-α اثرگذار است، اما، تغییرات واسپین سرم و نیم رخ متابولیکی از شدت فعالیت ورزشی کمتر تاثیر می گیرد.

واپسین، TNF-α، شاخص مقاومت به انسولین، زنان چاق، فعالیت ورزشی هوازی