افسانه قربانی درزی محله - دانشجوی ارشد فقه و حقوق جزا، دانشگاه آزاد انزلی

شرع مقدس اسلام در زمینه حفظ و حراست جامعه از حیث قتل و جرح و ضرب، قانونی را به نام دیه تشریح فرمود؛ که خود دارای مقررات و شرایط حساسی است که باید با بررسی های کافی و شافی به مرحله اجرا درآید. مثبت این ادعا قاعده مشهور لاضرر است. لاضرر و لاضرار فی الاسلام در اسلام جایگاهی برای زیان رساندن به کسی نیست و نیز اجازه نمی دهد کسی درصدد آزار و زیان دیگری باشد. بنابر قاعده فوق کسی حق ضرر رساندن (چه مالی و چه بدنی) به دیگری ندارد، پس اگر ضرری رساند، مسیول جبران آن خواهد بود. قانون دیات قانونی است که تعدیل کننده جامعه و طرفین دعواست و آنها را به صلح و سازش سوق می دهد و خسارت های وارده را تامین می کند به طوری که اگر جنایتی بر بدن انسان وارد شود شرع مقدس برای تنبیه متجاوز و دلجویی از مضروب و مجنی علیه مقداری را به عنوان دیه معین فرمود. پس روشن است که دیه در حقیقت جبران آن لطمه و خسارت وارده بر بدن انسان است و آن مال معینی است که باید جانی به مجنی علیه بپردازد و این سبب می شود که کینه و کدورت در قلب ها باقی نماند.در راستای این توضیحات از نهاد دیه در این پژوهش سعی داریم که به تعریف لغوی و فقهی و قانونی دیه از جهات مقدار دیه و مالک آن و مهلت پرداخت و مسیولیت پرداخت آن و خصیصه های جزایی و حقوقی از نگاه مبانی قرآنی، فقهی و اسناد و نظرات حقوقی به طور خلاصه وار و مفید بپردازیم.

دیه، فقه، قانون