بررسی تاثیر علم اصول بر کلام

مسایل علم اصول و علم کلام، اگر چه از یکدیگر متمایزند، از یک ریشه که همان ارتباط با گزارههای کتاب و سنت است نشات میگیرد. علم کلام مشتمل بر مباحثی پیرامون گزارههای حقیقی از احوال مبدا و معاد است و دانش اصول متضمن بحث از گزارههایی اعتباری است که در استنباط حکم شرعی فرعی موثر میافتند، بنابراین بیشتر مسایل علم کلام از حقایق، و مسایل دانش اصول از اعتباریات است. در زمینهی رابطهی تصدیق حقیقی با گزارههای اعتباری، برخی از عالمان بر عدم رابطهی منطقی تولیدی بین آن دو تاکید دارند و بعضی دیگر به وجود رابطهی منطقی بین آن دو معتقدند. مهمترین ثمرهی مترتب بر این دو نظریه آن است که اصولی، تنها بر اساس نظریهی اخیر میتواند از گزارههای کلامی در براهین اثبات مسایل اصولی استفاده نماید. با استقرار در مباحث اصولی طرح شده در کتب دانشمندان این علم درمییابیم که اصولیان از بعضی از گزارههای کلامی به عنوان اصل و مبدا تصدیقی و دلیل بر برخی مسایل و مباحث اصولی بهره جستهاند. در دانشها و آموزههای اسلامی همچون: کلام، فلسفه فقه و اصول فقه از یک سوی، زوایدی راه یافته که ربطی به آنها ندارد و لازم است در دانشهای جدیدی هم چون فلسفهی فقه، فلسفهی دین وفلسفهی کلام به آنها پرداخته شود، و از سوی دیگر تورم و فربهیهایی پدید آمده که هم تناسب و تعادل را در این دانشها به هم زده و هم به جای گره گشایی باعث پیچیدگی مضاعف در عرصهی نظر و عمل شده است.

Keywords:

علم کلام , اصول فقه , گزاره های اعتباری , حسن و قبح