سعید رضا خلخالی - دکترای جغرافیای سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران و پژوهشگر سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی
عزت اله عزتی - استاد گروه جغرافیا، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران.
عبدالرضا فرجی راد - دانشیار گروه جغرافیا، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران.

ادیان یکی از نیروهای اساسی در جهان امروز هستند و توانایی ویژه ای برای ایجاد تغییر سیستمی دارند، آن ها به پیروان خود انگیزه می دهند و به عنوان متغیری اساسی باعث ورود بازیگران جدیدی در عرصه جهانی شده اند. منطقه خاورمیانه به علت داشتن مرزهای نامتجانس سیاسی، نگرش های بعثی، ملی گرایانه، عروبت و جنبش های اسلامی و تضادهای انسانی از یک سو، و حضور کنشگران فرا منطقه ای از سوی دیگر، از ابتدای قرن بیستم تاکنون محل نضج و سازماندهی گروه های بنیادگرای اسلامی بوده است. این پژوهش درصدد آن است تا با استفاده از رهیافت های واقع گرایی و هویت و با طرح دو سناریو با عناوین، آینده محتمل و آینده ممکن، به این پرسش پاسخ دهد که؛ آیا اندیشه های دینی و بر ساختن هویتی جدید از آن، باعث سازماندهی گروه های بنیادگرای اسلامی در منطقه شده است یافته ها نشان می دهد، اندیشه های دینی کنشگران منطقه ای، که تبدیل به ایدیولوژی شده است، باعث گردیده، استفاده از دین برای اهداف و مقاصد سیاسی، یکی از شگردهای گروه های بنیادگران در خاورمیانه شود. نتیجه آنکه؛ دو آینده برای این منطقه پیش بینی می شود؛ یکی پیروزی ایدیولوژی افراطی، که در این صورت جغرافیای سیاسی منطقه تغییر خواهد کرد و دوم، پیروزی ایدیولوژی شیعی که تغییر در توازن ژیوپلیتیکی خواهد داشت که در هر دو حالت، این تغییرات پیامدهای جهانی خواهد داشت.

ایدیولوژی دینی، هویت، بنیادگرایی، خاورمیانه