تحلیل مفهوم بحران در ایجاد و تداوم دولت در عربستان سعودی

عربستان سعودی در دو سطح از بحران گرفتار است. بحران هایی که می تواند حیات و استمرار سیاسی آن را با تهدید روبرو کند. از آنجایی که در هفت دهه گذشته عربستان یکی از ستون های استواری امنیتی و بین المللی در کنار ایران در منطقه خاورمیانه بوده است، هرگونه نا استواری می تواند به ثبات و امنیتمنطقه ای و روابط پیچیده میان کشورهای همسایه از جمله ایران لطمه وارد نماید. این دو سطح بحران ریشه در نوع و ساخت قدرت سیاسی و علل ایجادگر و ثبات بخش آن در دهه های گذشته داشته است. بحران اول در نوع و ماهیت شکل دهنده دولت عربستان سعودی نهفته است. این کشور شاید جزء معدود کشورهای جهان باشد که استقرار و دوامش بیش از آنکه ریشه در نیازهای قومیتی، فرهنگی و تاریخی داشته باشد، حاصل اراده چند قبیله و خاندان عربی در کنار تمایل و خواست قدرت های جهانی و البته رواج نوعی مذهب ایدیولوژیک که نقش قوام بخش و پیش برنده را در تحولات شبه جزیره داشته، استوار بوده است. محدودیت در مانیفست ساخت قدرت و دلایل نا استوار در پیدایش یک کشور به جای آنکه موجب پیوندهای قوام یافته گردد، حیات و ثبات عربستان را به عهدنامه های عربی فرو کاسته است. بدیهی است که با گسترش مناسبات و رشد فرهنگ مدنی و البته متاثر از ایجاد رابطه با جهان بیرونی، عناصر تقویت کننده و موثر در استقرار ثبات سیاسی در عربستان با مشکل روبرو می شود . بحران دوم به مذهب و گرایش ایدیولوژیک سلفی-وهابی برمی گردد که خود موجب استقرار دولت عربستان شده است. اینک می توان در یک الگوی هگلی اینگونه استنباط کرد که با تغییر در مناسبات بین المللی و ایجاد مناقشه های جدید، نگرش و مذهب و آموزه های مترتب بر آن نه تنها دیگر عامل استحکام حکومت نیست که به مهمترین چالش این کشور بدل شده است. به زبان ساده تر، سنتز برخاسته از تعارضات میان ایدیوژی سلفی-وهابی چالشگر و مهمترین بحران عربستان سعودی است. تداوم این نگره تعارضات را گسترش می دهد و با قطع این ارتباط، حکومت مهمترین دلیل پیدایش خود را از بین می برد. پرسش مهم در این مقاله آن است که این دو سطح بحران از چه ویژگی ها و ممیزاتی برخوردراند و سوال دوم آنکه آیا عربستان سعودی می تواند از چنبره رو به تزایدی که تداوم و حیات سیاسی و امنیتی آن را تهدید می کند خارج شود یا خیر این مقاله سعی دارد تا به این مسایل نگاهی افکند.

Keywords:

عربستان سعودی , بحران , سلفی , وهابیت , افراطگرایی