عارف عبداللهی - دانشجوی دکتری علوم سیاسی
قاسم حسنی - کارشناس ارشد علوم سیاسی
مجید حسنی - کارشناس ارشد مدیریت دولتی

بعد از فروپاشی شوروی سابق در سال 1991 میلادی، منطقه قفقاز جنوبی، شاهد ایجاد تغییرات ژیوپلیتیکی و ژیواستراتژیکی ویژه ای بود. یکی از این تغییرات استقلال جمهوری آذربایجان بود که بعنوان کلیدی ترین کشور منطقه برای قدرتهای منطقه ای و فرامنطقه ای تلقی می شد. جمهوری آذربایجان نه تنها به دلیل منابع نفتی، بلکه به این دلیل که به لحاظ ژیواستراتژیکی منطقه حایلی میان ایران و روسیه به شمار می رفت، مورد توجه آمریکایی ها قرار گرفت. از این رو کشور آذربایجان با استفاده از الگوی حایلسازی چند جانبه و حایل سازی دو جانبه که بین چندی قدرت منطقه و فرامنطقه ای قرار گرفته سعی می کند تا موقعیت خود را در سطح منطقه قفقاز جنوبی ارتقاء داده و ثبات سیاسی حکام خود را تدوام بخشد، از سوی دیگر هرکدام از قدرت های منطقه و فرامنطقه ایی با توجه به علایق و سلایق خود در حال بازی در این میدان هستند. از این رو آمریکا در تلاش است تا از موقعیت استراتژیک این کشور جهت اهداف سلطه جویانه خود استفاده کند. موقعیت جمهوری آذربایجان با عنایت به همسایگی آن با ایران و روسیه، قرار گرفتن در ساحل دریای خزر و مالکیت ذخایر قابل توجه نفت و گاز سبب شده تا توجه ایالات متحده به این کشور جلب شود. از سوی دیگر دولت مردان آذری برای اینکه از سوی همسایه شمالی (روسیه ) و همسایه جنوبی خود (ایران) احساس خطر می کردند، پای قدرت های بزرگ بویژه آمریکا را به این کشور باز کردند تا بتوانند از کارت این کشور در تعامل با همسایگان خود استفاده کنند. در مجموع می توان گفت مهمترین هدف آمریکا دراین منطقه حفظ وضع موجود، حضور و نفوذ سیاسی اقتصادی و امنیتی دراز مدت و مقابله با نیروهایی (ایران و روسیه) است که در راستای منافع آمریکا قرار ندارند. این تحقیق براساس روش توصیفی تحلیلی و ابزار گردآوری کتابخانه ایی جمع آوری شده است.

آذربایجان، آمریکا، کشور حایل، نظامی، سیاسی، اقتصادی