قدرت های فرامنطقه ای و شکل گیری و تشدید بحران ها در جهان اسلام (نمونه موردی: حوزه خلیج فارس)

هندسه قدرت در جهان به صورت های مختلف نشان دهنده عدم تعادل است. به نوعی که قدرت ها در این هندسه به بازیگران محلی، منطقه ای، فرامنطقه تقسیم می شوند. هر یک از این قدرت ها متناسب با جایگاه خود نقش آفرینی های متفاوتی دارا می باشند و متناسب با این نقش آفرینی ها منافع ملی خود را پیگیری می کنند. در این بین، حضور و نقش آفرینی قدرت های فرامنطقه ای در فضاهای جغرافیایی با توجه به تداخل منافع، زیاده خواهی ها و غیره به صورت هایی زمینه شکل گیری و تشدید بحران را به ویژه در مناطقی با اهمیت ژیوپلیتیکی و ژیواکونومیکی بالا نظیر خلیج فارس سبب می شود. خلیج فارس با توجه به منابع عظیم نفت و گاز یکی از کانون های توجه بازیگران و قدرت های منطقه ای و فرامنطقه ای می باشد. به گونه ای که خلیج فارس در طول چند دهه گذشته مهمترین منطقه جهان بوده و در قرن جدید نیز همچنان در کانون توجهات قدرت های منطقه ای و فرامنطقه ای قرار دارد. این حضور و نقش آفرینی قدرت های منطقه ای مبتنی بر منافع ملی خود به صورت های مختلف زمینه ایجاد چالش و بحران را در منطقه خلیج فارس فراهم آورده است. مقاله حاضر در پی جواب این سوال است که، قدرت های فرامنطقه ای از چه زمانی و با چه روش های در جهان اسلام دخالت داشته اند چگونه منجر به تشدید بحران در کشورهای مسلمان به خصوص حوزه خلیج فارس می شوند با بررسی تاریخی مداخله قدرت ها فرامنطقه ای در کشورهای حوزه خلیج فارس به عنوان کشورهای مهم جهان اسلام به این سوالات پاسخ می دهد. بر این مبنا، با روش توصیفی تحلیلی و با تکیه بر منابع کتابخانه ای در پی تبیین جایگاه قدرت های فرامنطقه ای در شکل گیری و تشدید بحران ها در منطقه خلیج فارس می باشد. نتیجه حاصل از این مقاله این است که، مداخله قدرت های فرامنطقه ای در جهان اسلام پیشینه ی تاریخی دارد. در صورت متحد شدن و هم قدم شدن جهان اسلام بایکدیگر به خصوص کشورهای حوزه خلیج فارس مانع از به وجود آمدن بحران ها در این منطقه می شوند.

Keywords:

قدرت فرامنطقه ای , بحران , جهان اسلام , خلیج فارس