سعید توکلی - دانشجوی کارشناسی مهندسی شهرسازی، موسسه آموزش عالی خاوران مشهد
نجمه صمیمی - دانشجوی کارشناسی مهندسی شهرسازی، موسسه آموزش عالی خاوران مشهد
مهسا جمعه طرقبه - دانشجوی کارشناسی مهندسی شهرسازی، موسسه آموزش عالی خاوران مشهد

یکی از ویژگی های عصر کنونی، افزایش جمعیت و به تبع آن توسعه شهرها و کلان شهر ها می باشد. به دنبال این تحولات، برنامه ریزی و توسعه شهری و منطقه ای همواره مطرح بوده است. به رغم حدود نیم قرن مسیر پر فراز و نشیب طی شده در کشور، نتایج مورد انتظار یعنی توسعه متعادل منطقه ای در کشور حاصل نشده است. به نظر می رسد نظام برنامه ریزی تمرکز گرای بخشی نگر هرگز نتوانسته است توسعه ای همگون را محقق سازد. هدف پژوهش حاضر، بررسی رویکردهای سازماندهی فضایی منطقه ای براساس چالش های امروزی می باشد. زیرا در شرایط عدم تطابق ساختار فضایی مناطق با نقش و عملکرد متناسب با تغییرات ساختارها، با مشکل تناقض کالبدی مواجه هستیم و مسیر رشد و بهبود کیفی مسدود خواهد شد. بر این اساس روش تحقیق، توصیفی تحلیلی و مبتنی بر منابع و اسناد مرتبط با برنامه ریزی فضایی بوده و پس از استنتاج مهم ترین متون، به بررسی و تحلیل مطالب جمع آوری شده هم جهت با هدف مقاله پرداخته شده است. نتایج این بررسی نشان می دهد ویژگی های اصول پایه ای سازماندهی فضایی کلان شهرها و منطقه ای بر اساس الزاماتجامعه اطلاعاتی نسبت به ویژگی های عصر صنعت دارای تفاوت های بنیادی هستند. همچنین اصلی ترین مانع توسعه منطقه ای در کشور به نظام برنامه ریزی به روز نشده آن باز می گردد. تمرکز گرایی، بخشی نگری، کمبود نیروی متخصص، فقدان فرهنگ برنامه ریزی و جامعه اطلاعاتی محدود از جمله ویژگی های این نظام برنامه ریزی می باشد. حکمروایی خوب منطقه ای، توسعه همگون و متعادل و نیز درک کافی از اهمیت و ضرورت برقراری نظام مطلوب مدیریت و برنامه ریزی، موثرترین برنامه ریزی فضایی را ممکن می سازد.

برنامه ریزی فضایی، چالش های توسعه منطقه ای، نظام برنامه ریزی، توسعه همگون