محمدضیاء نقدی - کارشناس ارشد جغرافیای سیاسی

حوزه دریای خزر از سال های بعد از فروپاشی اتحاد جماهیرشوروی عرصه رقابت قدرت های بزرگ شده است.در زمان قبل از فروپاشی، این حوزه تحت نفوذ شوروی به عنوان تنها قدرت بزرگ منطقه بود اما بعد از فروپاشی شوروی، ظهور دولت های مستقل در حاشیه دریای خزرمورد توجه قدرت های منطقه ای و فرامنطقه ای قرار گرفت. بعبارت دیگر خلاء ناشی از فروپاشی شوروی و وجود منابع عظیم از انرژی نفت وگاز موجب جلب توجه کشورهای فرامنطقه ای و سرازیر شدن شرکت های عمده سرمایه گذاری به این حوزه گردید و روند جدیدی را در ژیوپلیتیک انرژی ایران ایجاد نمود و باعث نفوذ قدرت های بزرگ در این حوزه گردید. بر این اساس مناسبات جدیدی بینحوزه های جغرافیا، از جمله قدرت و سیاست در این منطقه حکفرما شد و موجب شد منافع ایران در حوزه خزر دچار تغییرات جدی گردد.دولت جمهوری اسلامی ایران نیز پس از فروپاشی شوروی همواره به دنبال بدست آوردن منافع خود در این دریا بوده است، اما موانع ژیوپلیتیک باعث گردیده تا ایران از بخش قابل ملاحظه خود در این دریا محروم گردد. نگارنده با روش توصیفی-تحلیلی با رویکرد علمی به دنبالراهکارهایی جهت موانع موجود برای حل این مشکلات می باشد

ژیوپلیتیک انرژی، قدرت های فرامنطقه ای، دریای خزر، فروپاشی شوروی،دولت های مستقل حاشیه خزر، نفت و گاز