فرشید تاران - دانشجوی دکتری مهندسی آب دانشگاه تبریز
علی اشرف صدرالدینی - استاد گروه مهندسی آب دانشگاه تبریز
امیرحسین ناظمی - استاد گروه مهندسی آب دانشگاه تبریز

پدیده پخش یکی از مکانیزم هایی است که در انتقال آلاینده در خاک نقش مهمی دارد. این پدیده در جهت جریان آلاینده و همچنین عمود بر جهت آن رخ می دهد. در این مطالعه به بررسی و مقایسه تاثیر پخش در دو جهت طولی و عرضی در انتقال محلول سدیم کلرید در توده های خاک شیبدار و بدون شیب پرداخته شد. بدین منظور مقادیر مختلفی برای ضرایب پخشیدگی طولی و عرضی در دو توده خاک در نظر گرفته شد. در حالت اول با ثابت نگه داشتن ضریب پخشیدگی عرضی، ضریب پخشیدگی طولی به تدریج افزایش داده شد و در حالت دوم عکس این عمل برای این دو ضریب انجام گرفت. مقدار جذر میانگین مربعات خطا (RMSE) در شبیه سازی توزیع غلظت محلول برای محیط های شیبدار و بدون شیب در حالت اول به ترتیب در محدوده 0/798-0/351 و 0/751-0/390 و در حالت دوم به ترتیب در محدوده 0/368-0/351 و 0/503-0/390 گرم بر لیتر قرار گرفت. بنابراین، در هر دو محیط شیبدار و بدون شیب تاثیر تغییرات ضریب پخشیدگی طولی بر توزیع غلظت بیشتر از تاثیر تغییرات ضریب پخشیدگی عرضی بود، اما در محیط بدون شیب تاثیر تغییرات ضریب پخشیدگی عرضی نسبت به حالت شیبدار افزایش یافت. نتایج نشان دادند شیب محیط موجب افزایش اهمیت پخش در جهت عرضی می شود.

انتقال آلاینده، پخشیدگی طولی، پخشیدگی عرضی، محیط متخلخل شیبدار