ابراهیم خداشناس - شهردار منطقه 3 شیراز
سیدمحمدصادق پوریزدانپرست - کارشناس ارشد شهرسازی دانشگاه شیراز کارشناس شهرسازی شهرداری شیراز
احسان حیدرزاده - دانشجوی دکترای شهرسازی دانشگاه هنر اسلامی تبریز کارشناس شهرسازی شهرداری شیراز

یکی از آرمانهای اساسی برنامهریزی و طراحی شهر رعایت عدالت می باشد که تعریف آن بسته به عوامل متعددی همچون پایگاه اجتماعی اقتصادی، چگونگی تلقی مفهوم عدالت به عنوان یک مفهوم عقلی یا اخلاقی و ... تفاوت پیدا می کند.در این پژوهش پس از بررسی مفهوم نظری عدالت در متون گوناگون و مفهوم عملیاتی آن در عرصهی عمل شهرسازی در قالب عدالت فضایی، با استفاده از تحلیلگر شبکه موجود در نرمافزار Arc GIS و با استفاده از روش متوسط فاصله که ازطریق تحلیلگر OD COST MATRIX انحام شده است، به مقایسه تطبیقی عدالت فضایی در دسترسی در بافت هایارگانیک و شطرنجی پرداخته شده است. مطابق با یافتهها، الگوی شبکه معابر ارگانیک محله سنگ سیاه، به عنوان الگوی شبکه معابر با عدالت فضایی بیشتر در دسترسی، نسبت به الگوی شبکه معابر شطرنجی محدوده سرداران می باشد ، در مقایسه بافتارگانیک و شطرنجی، دسترسی در بافت ارگانیک با توجه به کم شدن بن بست ها و اتصال کلیه معابر، بیشتر است و در شبکه های شطرنجی جدید، معابری که بن بست می باشند، کمترین دسترسی را دارند. پیشنهاد می گردد شهرداری در بافت هایارگانیک کاربری ها را در محل تقاطع گذرهای اصلی و در بافت های شطرنجی در خیابان های بن باز منشعب از خیابانهای اصلی مکانیابی نماید. همچنین جهت افزایش دسترسی بافت شطرنجی، تا حد امکان از ایجاد کوچه های بن بست پرهیز گردد. در بافت های ارگانیک که تعداد قطعات مجاور معابر بن بست، کمتر می باشند و دسترسی صرفا بر اساس پیاده بوده است، عدالت فضایی در دسترسی بیشتر است. در بافت های شطرنجی جهت افزایش دسترسی پیاده، از ایجاد بن بست پیاده جلوگیری شود و در انتهای تمام مسیرها، از مسیرهای صرفا پیاده جهت ایجاد دسترسی پیاده در نظر گرفته شود.

عدالت فضایی، شبکه معابر شطرنجی، شبکه معابر ارگانیک