سمانه مهدیخانی - کارشناسی ارشد محیط زیست، گرایش آلودگیهای محیط زیست، دانشکده محیط زیست، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تنکابن
جمشید منصوری - استادیار، دانشکده محیط زیست، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تنکابن

تحولات ایجاد شده در بخشهای صنعتی و کشاورزی و ارتقاء سطح زندگی بشر، کاربرد فلزات سنگین را در زمینههای مختلف اجتناب ناپذیر نموده است. طی چند دهه اخیر ورود آلایندهها بخصوص فلزاتسنگین به اکوسیستمهای طبیعی از قبیل دریاچهها و آبهای آزاد خطرات زیست محیطی بالقوهای را برای جانداران آبزی ایجاد نموده است. فلزات سنگینی مانند کبالت و نیکل از اجزاء این آلایندهها ی باشند. از ماهی به عنوان یک بیواندیکاتور تاثیر آلودگی فلزات در اکوسیستمهای آبی استفاده میشود چرا که در بالای زنجیره غذایی است. در این بین ماهی کپور (Cyprinus carpio) یکی از گونههای مهم پرورشی ایران میباشد، که سهمبزرگی از تولید ماهیان آب شیرین را بخود اختصاص میدهد. بدلیل پراکنش وسیع این ماهی در مناطق مختلف کشور و تحمل بالای ماهی کپور در برابر عوامل نامساعد محیطی، این ماهی از گونههای مهممطالعاتی میباشدهدف این مطالعه بررسی تجمع زیستی کبالت و نیکل توسط بافتهای کبد، آبشش و ماهیچه ماهی کپور است. به همین منظور ماهی کپور با وزن2/5±17/5 گرم از ایستگاههای پرورش جمع آوری گردید استخراج فلزات از بافتهای کبد، آبشش و ماهیچه به روش هضم تر با کمک دستگاه ICP صورت گرفت. نتایج این مطالعه نشان داد که بافت کبد و ماهیچه به ترتیب بیشترین و کمترین میزان تجمعزیستی را در دو غلظت کبالت داشتند. از طرفی بیشترین و کمترین تجمع زیستی در دو غلظت نیکل به ترتیب مربوط به بافتهای آبشش و ماهیچه بود. همچنین نتایج نشان داد که تفاوت معنیداری بین غلظت کبالت و نیکل در بیشتر بافتهای مورد مطالعه در سطح 7 درصد p<0/01 وجود دارد. از اینرو میتوان چنین نتیجه گرفت که بافت کبد اندام هدف برای فلز کبالت بوده، در صورتی که برای فلز نیکل، بافت آبشش اندام هدف میباشد

فلزات سنگین، آلودگی، ماهی کپور، تجمع زیستی، کبالت، نیکل