نعمت اله جعفرزاده حقیقی - دانشیار و عضو هیات علمی گروه بهداشت محیط، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز
کامیار یغماییان - استادیار دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی سمنان
روشنک رضایی کلانتری - استادیار دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی ایران
بهاره وزیری - کارشناس ارشد مدیریت محیط زیست، واحد علوم و تحقیقات اهواز

کمینهسازی مواد زاید حاصل از صنایع امری است که در دو دههی اخیر مورد توجه قرار گرفته است . در کشورهایی که تجربه صنعتی و کنترلهای زیستمحیطی در صنعت رشد چندانی نداشته، تاکید بیشتر بر تصفیه و دفع نهایی است که در بسیاری از موارد موجب اتلاف هزینه و منابع میشود. نظر به این که رویکرد کمینهسازی سبب رفع مشکل با تکیه بر خواستگاه آن می باشد، بدین لحاظ در بسیاری از کشورها، مدیریت نوین کاهش مواد زاید به عنوان یک استراتژی ملی تلقی می گردد . در این پژوهش به منظور شناسایی، طبقهبندی و امکانسنجی کمینهسازی مواد زاید صنعتی در واحد فولادسازی خوزستان، پس از شناخت فرایند تولید، ویژگیهای کمی و کیفی و علل تولید مواد زاید در واحد مذکور مورد مطالعه قرار گرفت و چشمههای تولید مواد زاید شناسایی شدند. نتایج نشان داد که در طی دوره یکساله 37805 تن مواد زاید صنعتی در این واحد تولید می شود که در این میان 8/77 %سرباره، 7/9 %فولاد، 2/4 %مواد نسوز، 07/0 %گرافیت، 13/0 %خاک و نرمه سنگ آهن، 10/0 %روغن و گریس و 3/10 %اکسیدآهن و فلزات سنگین بود. براساس روش طبقهبندیUNEP ،در واحد فولادسازی 89 %مواد زاید خطرنا ک و 11 %غیرخطرناک تشخیص داده شد و براساس گروهبندی UNEP ، 3/77 %در گروه F ،1/0 %گروه C و 6/11 %در گروه Aقرار میگیرند. با بررسی گزینههای موجود درخصوص کمینهسازی مواد زاید، مشخص گردید که در این واحد 7/84 %زایدات خطرناک در قالب گزینه بازیافت و استفاده مجدد 1/0 %در قالب کاهش زایدات در منبع تولید قرار میگیرند.

کمینهسازی مواد زاید صنعتی، UNEP ، واحد فولادسازی خوزستان