ایوب عثمانی - دانشجوی کارشناسی ارشد خاک شناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه
حسین عسگرزاده - استادیار گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه
فرخ اسدزاده - استادیار گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه

این مطالعه به منظور ارزیابی کیفیت فیزیکی تعدادی از خاک های سطحی و زیر سطحی دشت ارومیه بر اساس شاخص کیفیت فیزیکی خاک دکستر (S) انجام گرفت. نمونه برداری و اندازه گیری ها در دو لایه ی سطحی (عمق 5 تا cm 10) و زیر سطحی (عمق 30 تا cm 35) 30 خاک کشاورزی (در مجموع 60 خاک) صورت گرفت. داده های رطوبتی خاکها با استفاده از نمونه های دست نخورده برداشت شده با سیلندرهای نمونه برداری توسط دستگاه جعبه شن و صفحات فشاری به دست آمد. از گروه بندی 050/0 ≥ S خیلی خوب، 035/0 ≥ S ≥ 050/0 خوب، 020/0 ≥ S ≥ 035/0 ضعیف و S > 020/0 خیلی ضعیف که توسط دکستر (2004) برای کیفیت فیزیکی خاک پیشنهاد شده بود، استفاده شد. بر اساس این طبقه بندی 27% از خاک های سطحی مطالعه شده کیفیت فیزیکی خیلی خوب (050/0 ≥ S)، 53% خوب و بقیه خاک های سطحی (20%) کیفیت فیزیکی ضعیف یا خیلی ضعیف داشتند. تنها 23% خاک های زیرسطحی کیفیت فیزیکی خوب یا خیلی خوب داشتند و بقیه خاک های زیرسطحی (77%) کیفیت فیزیکی ضعیف یا خیلی ضعیف داشتند. این نتایج حاکی از تخریب و نامطلوب بودن سیستم منافذ بیشتر خاک های زیرسطحی در منطقه مورد مطالعه می باشد. رابطه معنی داری بین مقادیر S خاک های سطحی و زیرسطحی به دست نیامد که نشان دهنده تاثیر کم ویژگی های ذاتی خاک بر کیفیت فیزیکی خاک های مورد مطالعه بوده و کاهش کیفیت فیزیکی خاک های زیرسطحی بیشتر ناشی از مدیریت ناصحیح خاکها به ویژه شخم کردن و کشت و کار در رطوبت های زیاد خاک می باشد

شاخص دکستر، کیفیت فیزیکی خاک، منحنی رطوبتی خاک