حسین حمیدی بنایم - دانشجوی کارشناسی ارشد گروه بیماری شناسی گیاهی دانشگاه زنجان
فاطمه شهریاری - استادیار گروه بیماری شناسی گیاهی دانشگاه زنجان
ابوالقاسم قاسمی - استادیار مرکز تحقیقات گیاهپزشکی تهران

بیماری شانکر باکتریایی گوجه فرنگی با عامل Clavibacter michiganensis subsp. michiganensis یکی از بیماری های مخرب و مهم گوجه فرنگی در دنیا است و یکی از عوامل خسارت زا در برخی از مناطق گوجه کاری ایران نیز می باشد. یافتن روش های ایمن برای کنترل بیماری های گیاهی ضروری است و سودوموناس های فلورسنت گروه مهمی از باکتری-های محرک رشد می باشند که به صورت مستقیم و یا غیرمستقیم رشد گیاهان را بهبود می بخشند و عوامل بیماری زای گیاهی را محدود و یا سرکوب می نمایند. این پژوهش جهت جداسازی، شناسایی و بررسی توان آنتاگونیستی سودوموناس های فلورسنت مناسب جهت کنترل زیستی بیماری شانکر باکتریایی گوجه فرنگی انجام شد. بدین منظور از مناطق گوجه کاری شهرستان های ملکان، بناب و میاندوآب از ریزوسفر و ریزوپلین گوجه فرنگی نمونه برداری انجام شد. تعداد 96 جدایه از سودوموناس های فلورسنت روی محیط کشت King,s B جداسازی شد که در آزمون فعالیت آنتاگونیستی، 27 درصد جدایه-ها هاله ی بازدارنده ای از 1/1 تا 8/4 سانتی متر در مقابل باکتری عامل شانکر باکتریایی گوجه فرنگی ایجاد کردند که در سطح یک درصد دارای تفاوت معنی دار بودند. جدایه های آنتاگونیست منتخب بر اساس خصوصیات فنوتیپی از قبیل تولید رنگ فلورسنت روی محیط King,s B، اکسیداز مثبت، توانایی هیدرولیز ارژنین دی هیدرولاز و ژلاتین، رشد در 4 درجه سانتی گراد، تولید لیسیتیناز، عدم تولید رنگ غیر فلورسنت، عدم فعالیت پکتولیتیکی و عدم واکنش فوق حساسیت روی برگ توتون به عنوان گونه fluorescens P. شناسایی شدند. این مطالعه اولین گزارش از شناسایی عوامل کنترل زیستی شانکر باکتریایی گوجه فرنگی در ایران می باشد و بررسی توانایی جدایه های آنتاگونیست در شرایط گلخانه در حال انجام می باشد.

شانکر باکتریایی گوجه فرنگی، فعالیت آنتاگونیستی، کنترل زیستی