محمدرضا حامدمحرری - دانشجوی کارشناسی ارشد اصلاح نباتات، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد کرج، کرج، ایران
خداداد مصطفوی - دانشیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد کرج، کرج، ایران
محمدرضا بی همتا - استاد، گروه زراعت و اصلاح نباتات، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج، ایران

به منظور مطالعه اثر تنش خشکی بر صفات مورفولوژیک، عملکرد و اجزای عملکرد هیبریدهای سینگل کراس ذرت دانه ای، شش هیبرید تجاری ذرت در سال زراعی 1394 در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار تحت شرایط تنش خشکی موردمطالعه قرار گرفتند. در طی مدت رشد رویشی و پر شدن دانه تنش موردنظر اعمال شد به نحوی که از مرحله رویشی (7- 6 برگی) به بعد آبیاری به صورت یک دور در میان (هر چهارده روز یک بار) انجام شد. شانزده صفت مورفولوژیک زراعی موردبررسی و تجزیه وتحلیل قرار گرفت. نتایج تجزیه واریانس داده ها نشان داد که بین هیبریدها ازنظر تمامی صفات موردبررسی اختلاف معنی داری وجود دارد. مقایسه میانگین هیبریدها با روش چند دامنه ای دان کن نشان داد که هیبرید سینگل کراس 704 ازنظر صفات تعداد کل برگ، طول بلال، تعداد دانه در ردیف بلال و عملکرد کل دانه نسبت به سایر هیبریدها برتر می باشد. نتایج تجزیه علیت مشخص نمود که وزن ده بلال دارای بیشترین اثر مستقیم مثبت و وزن چوب بلال دارای بیشترین اثر مستقیم منفی بر عملکرد دانه تحت شرایط تنش خشکی می باشد. تجزیه به عامل ها سه عامل استخراج نمود که مجموعا 90 درصد اطلاعات کل را توجیه نمودند. عامل اول به عنوان خصوصیات مورفولوژیک بلال و عامل دوم به عنوان عامل عملکرد دانه نامگذاری شدند. تجزیه خوشه ای با استفاده از روش وارد هیبریدهای موردمطالعه را در سه گروه مجزا تقسیم بندی نمود. به طورکلی این آزمایش نشان داد که هیبریدهای سینگل کراس 701 و 704 ذرت دانه ای نسبت به سایر هیبریدهای موردبررسی از تحمل بیشتری نسبت به تنش خشکی برخوردار می باشند

تجزیه به عامل ها، تجزیه خوشه ای، رگرسیون گام به گام، عملکرد دانه، همبستگی ساده