نفیسه یغماییان مهابادی - استادیار گروه علوم خاک، دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه گیلان
ثریا رفیعی نوخاله - دانشجوی کارشناسی ارشد گروه علوم خاک، دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه گیلان

برنج عمده ترین محصول زراعی استان گیلان است. گیلان با دارا بودن سطح زیر کشتی معادل 230 هزار هکتار، حدود 40 درصد برنج مصرفی کشور را تولید می کند و رتبه ی دوم تولید برنج کشور را به خود اختصاص داده است. افزایش قیمت برنج درسال های بعد از سال 1357، باعث پیشرفت سطح زیر کشت برنج به سوی اراضی شنی ساحلی و حتی اراضی چای کاری در مناطق کوهپایه ای و کوهستانی البرز شمالی شده است. بنابراین ارزیابی این اراضی با توجه به توانمندی های خاک و اقلیم می-تواند در استفاده بهینه از منابع خاک، آب، سرمایه و غیره بسیار مفید باشد. باتوجه به متفاوت بودن ویژگی های خاک و توانایی متفاوت آن ها در حمایت از گیاه برنج، شناسایی این توانایی در انتخاب اراضی مستعد، از اهمیت فراوانی برخوردار است. این مطالعه در بخشی از شالیزارهای آستانه ی اشرفیه استان گیلان با هدف بررسی ارزیابی کیفی تناسب اراضی برنج با دو روش پارامتریک و سیستم طبقه بندی حاصلخیزی خاک FCC صورت گرفته است. نتایج به دست آمده نشان می دهد که مهم ترین ویژگی های محدود کننده در این منطقه، زیاد بودن رطوبت نسبی در مرحله برداشت و پایین بودن دما در مرحله توسعه گیاه برنج بوده است. هم چنین در قسمتی از اراضی ساحلی، سبک بودن بافت خاک و در بعضی دیگر از اراضی، بالا بودن سطح آب زیرزمینی و محدودیت زهکشی باعث کاهش تناسب اراضی شده است. براساس مدل FCC، وضعیت زهکشی مهمترین عامل محدودکننده در منطقه می باشد. مقایسه روش FCC و پارامتریک نشان می دهد که نتایج حاصل از روش FCC در اکثر موارد تقریبا منطبق با نتایج روش پارامتریک می باشد. از این رو با توجه به پیچیده بودن روش محاسبات در سیستم پارامتریک، استفاده از روش ساده FCC، می تواند برای کشاورزان و کارشناسان مفید باشد

ارزیابی تناسب اراضی، استان گیلان، برنج، پارامتریک، FCC