شیرین محمدی ها - دانشجوی دکتری زمین شناسی گرایش رسوبشناسی دانشکده علوم دانشگاه علوم-
حمیدرضا پیروان - استادیار پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری
رضا موسوی حرمی - استاد دانشگاه فردوسی مشهد
سادات فیض نیا - دانشیار دانشگاه تهران

حوضه آبخیز رودخانه ایوانکی بخشی از حوضه آبخیز کویر مرکزی ایران است که در شرق استان تهران واقع شده است. رودخانه ایوانکی، رودخانه ی اصلی آن بوده و دارای طولی در حدود 50 کیلومتر است و از شمال به سمت جنوب در حرکت می باشد. به منظور مطالعات رسوب شناسی و پارامترهای بافتی در 35 ایستگاه از بالادست به طرف پایین دست و در مسیر رودخانه ی اصلی . به طول 37 کیلومتر رسوبات رودخانه ای و دیواره های کانال مورد بررسی قرار گرفتند و رخساره های رسوبی شناخته شده در این رودخانه عبارتند از رخساره های گراولی: Gmm,Gmg,Gcm,Gt. تعداد 35 نمونه رسوب از کف کانال اصلی برداشت شد. مطالعات و بررسی ها نشان داد که در بالادست حوضه به علت شیب بیشتر و توپوگرافی بستر و وجود سازندهای سخت و قدیم تر رودخانه به صورت دره ای و باریک است. در قسمت میانی و پایین دست به دلیل تغییرات شیب بستر و عبور از سازندهای فرسایش پذیر همانند واحدهای قرمز نئوژن، دارای شیب ملایم و بصورت بریده بریده با عرض زیاد و بستر گراولی می باشد. نتایج آنالیز پارامترهای بافتی نشان داد که این رسوبات به طور عمده از جنس گراول و دارای جورشدگی بدتا بسیار بد و کچ شدگی بسیار و مثبت و کسیدگی متوسط تا بهن می باشند. در نمودارهای پارامترهای بافتی به دست آمده 2 سطح گسیخته و 3 پیوستگی رسوبی تشخیص داده شد که دلایل آن عبارتند از: 1- اتصال رودخانه های فرعی با حجم رسوب وارده زیاد به رودخانه ایوانکی (مناطق گسیخته) 2- تغییرات ناگهانی شیب بستر به علت تغییر در جنس سنگ 3- وقوع سیلاب های مکرر 4- فعالیت های انسانی. این وقایع سبب تغییرات بافتی رسوبات رودخانه و بر هم زدن پیوستگی رسوبی می شود. رخساره های رسوبی شناخته شده در این رودخانه عبارتند از رخساره های گراولی: Gmm,Gmg,Gcm,Gt رخساره های ماسه ای: St,Sp, Sh,SL و رخساره های گلی: Fr,Fl.

رودخانه ایوانکی، پیوستگی رسوبی، تغییرات بافتی، رخساره رسوبی