معصومه سلیمانی - دکترای جغرافیا و برنامه ریزی روستایی دانشگاه فردوسی مشهد و مدرس دانشگاه فرهنگیان

در گذشته سبک زندگی روستایی و تعداد جمعیت آن، با توان ها و ظرفیت های اکولوژیکی تناسب داشت ولی در قرن اخیر، کشاورزی مدرن در قالب تولید گرایی منجر به مشکلاتی از جمله بهره برداری بیش از حد از منابع آب زیرزمینی گردیده است. وضعیت منابع آب در نواحی روستایی ایران نیز با این مشکل روبروست. ولی این مساله زیست محیطی در روستاهای مختلف کشور شدت و ضعف دارد که شناخت این تفاوت ها در جلوگیری از تشدید مشکلات زیست محیطی موثر است. لذا در این تحقیق اقدام به مقایسه وضعیت منابع آب و مدیریت آن در دو گروه روستاهای پایدار و ناپایدار جمعیتی گردیده است. نتایج تحقیق نشان داده است، تفاوت معناداری از نظر وضعیت خشک شدن منابع آب بین دو گروه روستاها وجود دارد و در روستاهای ناپایدار جمعیتی بیش از روستاهای پایدار است. از نظر کاهش آبدهی منابع آب، تفاوت بین این دو گروه معنادار نیست و هر دو گروه با این مشکل روبرو هستند. از نظر روش مقابله با کاهش آبدهی منابع آب بین دو گروه مورد مطالعه تفاوت معنادار است. اقدامات مدیریتی خانوارها در روستاهای ناپایدار بیش از روستاهای پایدار بوده وخشک شدن بیشتر منابع آب و مشکلات مربوط به آن، روستاییان را بیش از گروه دوم به سمت مدیریت بهینه آب سوق داده است. لذا بر اساس نتایج تحقیق پیشنهاد می گردد، قبل از آن که روستاهای پایدار جمعیتی به وضعیت روستاهای ناپایدار گرفتار شوند، هدایت، ارشاد و حمایت روستاییان جهت مدیریت بهینه آب ضروری است.

پایداری جمعیتی، روستا، شهرستان فردوس، منابع آب، مدیریت آب، ناپایداری جمعیتی