قاسم حسنی - کارشناس همدیدی اداره هواشناسی فرودگاهی زاهدان
هوشمند عطایی - دانشیار اقلیم شناسی دانشگاه پیام نور مرکز اصفهان

انسان قرن حاضر بشدت علاقمند استفاده بهینه از زمان میباشد که در این راستا سرعت از اهرم های اصلی آن است . انتخاب مسافرتهای هوایی بیشتر بخاطر تسریع در زمان می باشد. به همین دلیل سالانه نزدیک به دو میلیارد نفر با هواپیما مسافرت میکنندبنابراین در سفرهای هوایی حفظ جان انسانها از ضریب ویژه ای برخوردار است و مسافران باید از خطرات بالقوه هواشناسی مربوط به پرواز با هواپیما و کنسل شدن پرواز به علت شرایط جوی آگاهباشند. جایگاه و نقش هواشناسی و تاثیر آن بر شرایط پروازی در ابعاد مختلف سیاسی، اقتصادی و اجتماعی جوامع امروزی برکسی پوشیده نیست. آبوهوا تاثیر کاملی بر کارایی عملیات و امنیتحمل و نقل هوایی در خلال پرواز دارد. این موضوع به پیشبینی صحیح و برنامهریزی درست پروازها بستگی دارد. شناخت جامع شرایط آب وهوایی منطقه از طریق شرایط جوی مرتبط با فنهوانوردی قابل حصول است بسیاری از فرودگاههای عمده جهان مشکلات تاخیر و لغو پرواز به علت شرایط جوی و عدم تعادل بین عرضه و تقاضا دارند و انجام به موقع پرواز و امنیت پرواز عاملمهمی برای رو آوردن بیشتر مردم به حمل و نقل هوایی است. بنابراین برای جلوگیری از تاخیر یا لغو پروازها یا بروز سوانح هوایی توجه به شرایط جوی و به خصوص مخاطرت جوی که بر حمل ونقلهوایی بیشترین تاثیر را دارند اجتناب ناپذیر میباشد.از آنجایی که شرایط جوی تاثیر مستقیم بر روی پرواز هواپیماها دارد در هر فرودگاه علاوه بر برج کنترل مراقبت پرواز یک برج دیده بانیهواشناسی بهمراه تاسیسات هواشناسی در کنار باند فرودگاه تعبیه شده است که وظیفه آن شناخت پدیده های جوی و اندازه گیری عناصر جوی از جمله میزان دید افقی فشار هوا درجه حرارت - -)دما( سمت و سرعت باد نوع و ارتفاع کف ابر و غیره می باشد - - که جمع آوری این اطلاعات از ملزومات هر پرواز می باشد. به طور مثال ارتفاع سنج هواپیما با سیستم فشار هوا تنظیم شده و یاسرعت و جهت باد در مواقع نشست و برخاست هواپیما مورد احتیاج است و هواپیما همیشه باید در جهت مخالف وزش باد نشسته یا پرواز نماید. همچنین بعضی از انواع ابرها بدلیل رعد و برق حاصل ازآنها بسیار خطرناک بوده و عبور از میان آنها ممکن است باعث سقوط هواپیما یا تکان های شدید شود.برخی از مهمترین مخاطرات جوی که میتوانند شرایط سلامتپرواز را به خطر اندازند مواردی مانند یخزدگی هواپیما ، تلاطم هوا ، مه گرفتگی،گردوغبار ، توفانهای شن یاخاک ، چینش باد ، توفانهای تندری ، ابرناکی و بارانهای شدید راشامل میشود. در این مقاله ابتدا پدیده های هواشناسی که سبب کاهش دیدمی شوند را شناخته و سپس آستانه مخاطره بودن این پدیده ها با استفاده از دادههای ایستگاه فرودگاهی زاهدان در بازه زمانی سالیانه ، ماهیانه ، فصلی و ساعتی مشخص میشود. و در نهایت زمانهایمخاطره آمیز برای حمل و نقل هوایی فرودگاه زاهدان از لحاظ کاهش دید تشریح می شود. روش تجزیه و تحلیل داده ها در ابن تحقیق توصیفی و تحلیلی و دوره آماری طی سالهای 2006 تا2015 می باشد.

پدیده های هواشناسی ، مخاطرات ، حمل و نقل هوایی ،سلامت پرواز ، هواپیما