سید حسن حسینی مفرد - دانشجوی کارشناسی ارشدمعماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان
مریم قاسمی سیچانی - استادیار گروه آموزشی معماری دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان(خوراسگان)،اصفهان

بزرگی و عظمت دنیای نواها و تنوع آیینی هر منطقه ، تنها در محیط های اجتماعی خلاصه نمی شود بلکه در صورتی بازتر می توان حضور آن را در شکل گیری فضاها و آیینی و میادین شهری نیز جستجو کرد. بدین منظور در مقاله حاضر به بررسی نقش نواها و آیین های سوگواری در شکل گیری مساجد به عنوان فضاهایی آیینی در بافت سنتی پوشش پرداخت شده است. فرضیه پژوهش حاضر به این معنا است که مساجد علاوه بر اینکه در شکل گیری نظام ساختاری حاکم بر شهر موثر بوده است جهت کالبدی، مفهومی و کارکردی تحت تاثیر مناسک و مراسم آیینی هر منطقه می باشد. بافت سنتی پوشش که در ناحیه جنوبی ایران و در حاشیه خلیج فارس قرار گرفته، دارای نواها و آیین های خاص به ویژه در مراسم سوگواری می باشد. در این راستا نوشتار پیش رو . با استناد به اسناد تاریخی و مطالعات میدانی صورت گرفته است به بررسی و بازشناسی دو مسجد شیخ سعدون و حاجی بابا حاجی (بهبهانی ها) به عنوان نمونه موردی پرداخته است. یافته ها موید تاثیرات صریح ارزش های مذهبی جامعه و مراسم آیینی این دیار به ویژه آیین سوگواری سومین پیشوای شیعیان گردید شکل گیری کالبدی مساجد و فضای هم جوار می باشد.

آیین، مراسم سوگواری، مسجد شیخ سعدون، مسجد حاج بابا حاجی (بهبهانی)، سینه زنی بوشهری، سنج و دمام