داود بهبودی - دانشیار گروه اقتصاد دانشگاه تبریز
محمدباقر بهشتی - استاد گروه اقتصاد دانشگاه تبریز
سها موسوی - کارشناس ارشد اقتصاد دانشگاه تبریز

طی سالهای اخیر، توسعه پایدار به یکی از مهمترین اهداف سیاستی در سطح جهانی تبدیل و مطالعات تجربی زیادی برای تعیین روابط بین رشد اقتصادی و کیفیت زیست محیطی انجام شده است. مدل تجربی بهکار رفته در بیشتر این مطالعات به منحنی زیست محیطی کوزنتس (EKC (معروف است. هدف این تحقیق، برآورد یک مدل EKC تعدیل یافته است که در آن، به جای مفاهیم رشد اقتصادی و محیط زیست از معیارهای توسعه و پایداری استفاده شده است؛ بهطوری که معیار ناپایداری، مقدار منفی شاخص پسانداز خالص تعدیل شده و معیار توسعه ، شاخص توسعه انسانی در نظر گرفته شده است. جامعه آماری20 کشور صادر کننده نفت و دوره بررسی 1990-2006 میباشد. برای برآورد مدل از روش دادههای پانلی استفاده شده است. در تصریح مدل، متغیرهای وفور منابع، تولیدات کارخانه ای و نیز متغیرهای نهادیحاکمیت قانون و اثربخشی دولت به عنوان متغیرهای کنترل مورد استفاده قرارگرفته است. نتایج تخمین، وجود رابطهای به شکل U وارون بین توسعه انسانی و ناپایداری منابع را در این گروه از کشورها تایید می- کند.

توسعه انسانی، توسعه پایدار، منحنی زیست محیطی کوزنتس، پسانداز خالص تعدیل شده