مهدی بدیعی باغسیاه - دانش اموخته کارشناسی ارشد دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس تهران
یوسف روزبهان - دانشیاردانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس تهران
حسن فضایلی - عضو هیات علمی موسسه تحقیقات علوم دامی کشور، کرج
جواد رضایی - دانشجوی دکتری دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس تهران

به منظور سالمسازی و بهینهسازی استفاده از بستر جوجه گوشتی در تغذیه نشخوارکنندگان،اثر فراوری حرارتی در دو کارگاه فراوری سبزوار و سمنان بر ترکیب شیمیایی، بخشهای پروتیینی CNCPS و گوارشپذیری با روش تلی و تری مورد بررسی قرار گرفت. میانگین مقادیرماده خشک، پروتیین خام، دیواره سلولی، دیواره سلولی منهای همیسلولز، خاکستر، کلسیم، فسفر، منیزیم، پتاسیم، سدیم، آهن، منگنز، مس و روی در نمونههای خام کارگاه سبزوار بهترتیبدرصد 0/065 ،1/0 ،0/8 ،0/97 ،1/85 ،18/6 ،14/2 ،41/3 ،26/4 ،تازه وزن از درصد 83/5 برابر ماده خشک، 75/910 ،73/332 ،14/58 و 4/384 میلیگرم در کیلوگرم ماده خشک بود. مقادیرمذکور در نمونههای فراوریشده بهترتیب برابر 9/92 درصد از وزن تازه، 5/25 ،2/46 ،4/14،و 54/74 ،304/25 ،1029/3 ،خشک وزن درصد 0/062 ،0/94 ،0/72 ،0/95 ،1/74 ،18/675/379 میلیگرم در کیلوگرم ماده خشک گردید. در کارگاه سمنان، میانگین ارقام مذکور در،0/61 ،1/13 ،1/92 ،17/2 ،16/0 ،42/2 ،28/8 ،تازه وزن از درصد 73/2 برابر خام نمونههایماده کیلوگرم در میلیگرم 345/0 و 52/69 ،374/0 ،1328/6 ،خشک وزن درصد 0/036 ،1/1خشک، و پس از فراوری بهترتیب برابر 3/82 درصد از وزن تازه، 3/28 ،1/49 ،5/18 ،8/17،302/6 و 51/15 ،338/67 ،1598/2 ،خشک وزن درصد 0/035 ،0/87 ،0/60 ،0/94 ،1/86میلیگرم در کیلوگرم ماده خشک بود. بخشهای پروتیینی A ،B1 ،B2 ،B3 و C نمونههای خامکارگاه سبزوار بهترتیب برابر 8/51 ،5/18 ،1/17 ،13/7 و 01/5 درصد پروتیین خام، و در کارگاهسمنان 3/50 ،1/11 ،6/24 ،51/9 و 4/5 درصد پروتیین خام بود. طی فراوری در هر دو کارگاهمقادیر A و B1 کاهش، اما بخشهای B2 ،B3 و C افزایش یافت. گوارشپذیری آزمایشگاهیماده خشک و ماده آلی و انرژی قابل متابولیسم در نمونههای خام کارگاه سبزوار بهترتیب برابر799 و 798 گرم در کیلوگرم و 63/9 مگاژول درکیلوگرم ماده خشک، و در کارگاه سمنان 780 و 791 گرم در کیلوگرم و 70/9 مگاژول درکیلوگرم ماده خشک بود. فراوری حرارتی در دو کارگاهاثر معنیداری بر ضرایب گوارشپذیری و انرژی قابل متابولیسم بستر نداشت (05/0> P ،(بهجز مقدار گوارشپذیری ماده خشک در کارگاه سبزوار (1/78 درصد در نمونه فراوریشده باحرارت)که به صورت معنیداری کاهش یافته بود. فراوری با روش پرسکردن در کارگاه سبزوار موجب کاهش معنیدار گوارشپذیری ماده خشک و ماده آلی (بهترتیب 771 و 773 گرم درکیلوگرم) و انرژی قابل متابولیسم (31/9 مگاژول درکیلوگرم ماده خشک) شد (05/0

بستر جوجه گوشتی، فراوری حرارتی، ترکیب شیمیایی، بخشهای پروتیینی، گوارشپذیری آزمایشگاهی