تحلیل روند پایداری الگوی مصرف در ایران با استفاده از شاخص جای پای بوم شناختی

برآورد ردپای بوم شناختی به عنوان یک شاخص توسعه پایدار در گروه الگوی مصرف، نشان می دهد که انسانهای امروز به بهای کاهش ظرفیت از سهم نسلهای آینده، سرمایه منابع طبیعی را به تاراج می برند. از طرف دیگر، مصرف انسانی و تولید زباله فراتر از ظرفیت محیط زیست و جذب زباله توسط کره زمین است. روش جای پای بوم شناختی کمک شایانی به بررسی اثرات حاصل از مصرف منابع طبیعی می کند و دیدگاهی از چگونگی الگوی مصرف شهروندان و روستاییان می دهد. در این بررسی ردپای بوم شناختی برآورد شده سه شهر تهران، رشت و کرمانشاه با روش متاآنالیز تحلیل و مقایسه شده است. نهایتا به تحلیل روند پایداری در سه شهر مذکور پرداخته شده است. نتایج این بررسی نشان داد شاخص ردپای بوم شناختی مصرف مواد غذایی و تولید ضایعات هر سه شهر بالاتر از شاخص متوسط جهانی است .شهرستان رشت در مقایسه با ایران و متوسط جهان، ردپای بوم شناختی کوچکتری دارد، اما در مقایسه با آسیا از ردپای بزرگتری برخوردار است. در کرمانشاه با توجه به جمعیت و وسعت 10 هزار هکتاری آن و مقایسه میزان ردپای بوم شناختی با فضاهای اشغال شده ی شهر و حتی فضای پشتیبان آن نشان دهنده این است که شهر کرمانشاه برای برآوردن نیازهای زیستی و پایداری خویش، متکی به منطقه ای فراتر از استان کرمانشاه می باشد.با توجه به جمعیت شهر تهران و وسعت این شهر در مقایسه با دو شهر دیگر ، از تهران جاپای بزرگتری نیز انتظار میرفت.

Keywords:

ردپای بوم شناختی , توسعه پایدار , ظرفیت زیستی , کسری اکولوژیکی , ایران