محسن حسامی - دانشجوی دکتری، گروه علوم باغبانی، دانشگاه تهران
مصطفی رحمتی - استادیار گروه علوم باغبانی، دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین خوزستان

متوسط دمای جهان بین سالهای 1190 تا 2000 به میزان 6/0 درجه سانتی گراد افزایش یافته است و پیش بینی می شود که این دما تا سال 2100 بین 4/1 تا بیش از 5 درجه سانتی گراد افزایش یابد. تنش گرما یکی از تنش های اصلی غیر زیستی است که تولید محصولات مختلف در بسیاری از نقاط جهان را تحت تاثیر قرار می دهد. دماهای بالا چندین فرآیند متابولیکی را تغییر داده ازجمله کاهش فعالیت فتوسنتز که عمدتا منجر به کاهش عملکرد می شود. در این زمینه، شناسایی ژنوتیپ های مقاوم به تنش گرما با پتانسیل عملکرد بالا می تواند به افزایش تولید مواد غذایی کمک کند. این مطالعه به جنبه های بهنژادی برای تحمل تنش گرما می پردازد. در ابتدا، تنش گرما و مکانیسم های تحمل به همراه ویژگی های اصلی مرتبط با تنش گرما، از قبیل پایداری حرارتی غشای سلولی، نزول دمای کانوپی و برخی از خصوصیات مورفولوژیک مشخص می شود. سپس کنترل ژنتیکی و انتخاب محیط برای تحمل تنش گرما، روش های بهنژادی و راهبرد های انتخاب ارایه می گردد.

بهنژادی گیاهان زراعی. تنش غیر زیستی. تحمل به گرما. مکانیسم تحمل. راهبردهای انتخاب