مهسا سنایی - دانشجوی دکتری مهندسی محیط زیست، دانشکده محیط زیست دانشگاه تهران
الهه ساداتی پور - دانش آموخته کارشناسی ارشد علوم محیط زیست، دانشکده محیط زیست دانشگاه تهران
معصومه طهماسبی - دانش آموخته کارشناسی ارشد علوم محیط زیست، دانشکده محیط زیست دانشگاه تهران
ربابه وجدی - دانش آموخته کارشناسی ارشد علوم محیط زیست، دانشکده محیط زیست دانشگاه تهران

روش های آماری چند متغیره با در نظر گرفتن فرض های اولیه مورد نیاز و به کارگیری دقت لازم، در ارایه یک تحلیل دقیق تر می توانند راه گشا باشند. استفاده از این روش ها، امکان بررسی هم زمان تغییرات چند متغیر را فراهم می سازد. یکی از این روش ها تحلیل مولفه های اصلی است، که با داشتن سادگی جبری و تفسیر قابل فهم وسیع ترین روش استفاده شده در آنالیز داده های چند متغیره هست. تحلیل مولفه های اصلی بر روی شاخص های آلودگی هوا، به کمک نرم افزارSPSS انجام شد. در این پروسه از ماتریس همبستگی با یک چرخش وریمکس که تعامد محورها در آن حفظ می شود، استفاده شده است. 6 شاخص (NO2 ،SO2 ،O3 ،PM10 ، CO، PM2.5 ) آلاینده های اصلی هوا و همچنین توصیف کننده وضعیت کیفی هوا بر اساس اعداد مختلف می باشند. پس از تشکیل ماتریس ضرایب مولفه، اقدام به تعیین مولفه اصلی و آنالیز فاکتور شده است. در روش مورد استفاده، با استفاده از چرخش وریماکس روی ماتریس ضرایب مولفه، بردارهای ویژه به دست آمدند. در این روش پارامترهای اصلی، پارامترهایی هستند که حداقل یکی از ضرایب آن ها که برای تشکیل عامل مربوطه استفاده می شود، دارای مقدار نسبتا بالایی باشد . تعیین مقدار این ضریب، به شرایط تحقیق و وسعت منطقه موردمطالعه و پارامترهای مورداستفاده، بستگی دارد. هرچه منطقه مورد مطالعه دارای وسعت زیادتری باشد، مقادیر کمتری از این ضریب را در نظر می گیرد. ولی برای مسایلی که ساده و کوچک باشند، معمولا مقادیر بالاتری برای این ضریب انتخاب می شود. در این تحقیق به دلیل وسعت منطقه مورد مطالعه و تعداد پارامترهای کم، این معیار معادل 65/0 انتخاب شد.

آلودگی هوا، روش آنالیز مولفه اصلی، آنالیز فاکتور