وحید مغانی بیله سوار - کارشناسی ارشد مهندسی منابع طبیعی-آبخیزداری، باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، واحد اردبیل، دانشگاه آزاد اسلامی، اردبیل، ایران
مرضیه باقری خانقاهی - کارشناسی ارشد مهندسی آبیاری و زهکشی، دانشکده آب و خاک (گروه علوم مهندسی آب)، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
سارا کامیاب نیا - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی کشاورزی-منابع آب، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات،

اهمیت آب به عنوان مایه حیات و رکن اساسی شکل گیری و بقاء تمدن های بشری در اقصی نقاط این کره خاکی، لزوم مدیریت کارآمد آن را ضروری تر می سازد. هدف از این پژوهش، تحلیل مولفه های موثر بر مدیریت آب کشاورزی از دیدگاه کشاورزان در شهرستان های بیله سوار و پارس آباد واقع در بخش شمالی استان اردبیل (دشت مغان) می باشد. این مطالعه از نوع پیمایشی بوده و برای جمع آوری اطلاعات از ابزار پرسشنامه که پایایی مقیاس اصلی آن از طریق آلفای کرونباخ برابر با 85% تایید گردید استفاده شد. روایی پرسشنامه توسط صاحب نظران و اساتید رشته مدیریت کشاورزی مورد تایید قرار گرفت. جامعه آماری این پژوهش بالغ بر 50 هزار نفر از زارعان دو شهرستان فوق بوده اند که با استفاده از فرمول کوکران، حجم نمونه به تعداد 175 نفر تعیین و برای انتخاب نمونه ها روش نمونه گیری تصادفی ساده مورد استفاده قرار گرفت. نتایج حاصل از اولویت بندی مولفه های موثر بر مدیریت آب کشاورزی نشان داد که استقبال از شیوه های نوین آبیاری ، ارتقاء دانش بهره برداران، ایجاد مسیل (جمع آوری آب های سطحی)، ممنوعیت حفر چاه، اثر آبیاری تحت فشار در صرفه جویی آب، به عنوان مهمترین مولفه های موثر بر مدیریت آب کشاورزی شناخته شدند. همچنین نتایج تحلیل عاملی مولفه های موثر بر مدیریت آب کشاورزی وجود پنج مولفه (نهادی و قانون گذاری، آموزشی و ترویجی، اقتصادی، اجتماعی، نظام بهره برداری) را نشان داد که در مجموع 69.004 درصد از واریانس کل را تبیین نمودند.

مدیریت آب کشاورزی، اراضی پایاب سد خداآفرین، تحلیل عاملی، دشت مغان، نظام بهره برداری