سجاد نجفی مرغملکی - کارشناسی ارشد منابع آب دانشگاه تهران، پردیس ابوریحان
محمدابراهیم بنی حبیب - دانشیار منابع آب دانشگاه تهران، پردیس ابوریحان

هورالعظیم با مساحتی معادل 3000 کیلومتر مربع در جنوب غربی ایران در استان خوزستان در مرز ایران و عراق قرار گرفته است. حدود دو سوم از مساحت هورالعظیم در خاک عراق و یک سوم آن در ایران واقع گردیده است که در کشور عراق با نام هورالهویزه شناخته می-شود. در دو دهه اخیر با اجرای برنامه های سدسازی و شبکه های آبیاری زهکشی متعدد بر روی رودخانه کرخه و سرشاخه های آن شرایط نامطلوبی از نظر تامین حقابه زیست محیطی برای تالاب رقم خورده است و این تالاب که خود روزی منبع گیرش ریزگردها بوده امروزه به یک منبع تولید ریزگرد تبدیل شده که به تبع آن مشکلات زیست محیطی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی فراوانی را برای کشور ما در پی داشته است. ازاین رو احیا بودن این تالاب می تواند یک ضرورت برای کشور ما به حساب بیاید. در این تحقیق با بررسی و مدل سازی شرایط حوضه آبریز سد کرخه، با استفاده از نرم افزار WEAP و همچنین اجرای سناریوهای مختلفی همچون سناریو توسعه (A2، A3) و عدم توسعه (A1) بر روی حوضه آبریز سد کرخه در شرایط فعلی و آینده (سال 2042) به بررسی تامین و یا عدم تامین حقابه زیست محیطی هورالعظیم پرداخته شده است. بر اساس نتایج به دست آمده بهترین حالت ممکن برای احیا ماندن هورالعظیم اجرای سناریو A1 در حوضه -آبریز سد کرخه با کم ترین درصد شاخص عدم تامین حقابه زیست محیطی تالاب (2.5 =A1) می باشد. همچنین این مطالعه نشان داد که علاوه بر سد کرخه، الگوی کشت نامناسب و استفاده از سیستم ها سنتی آبیاری هم بر روی عدم تامین حقابه زیست محیطی هورالعظیم تاثیرگذار بوده است.

هورالعظیم، مدل WEAP، تالاب، حقابه زیست محیطی، ریزگرد