نوشین رضایی - کارشناس ارشد مهندسی عمران- مهندسی آب
علی نورزاد - استادیار، عضو هیات علمی دانشکده مهندسی آب و محیط زیست دانشگاه شهید بهشتی

با پیشرفت علم تونل سازی، استفاده از ماشین های حفار مکانیزه به دلیل مزایای قابل توجه آنها افزایش یافته است. در کشور ما نیز در بسیاری از پروژه های تونل سازی از این دستگاهها استفاده می شود. در تونل انتقال آب دز به قمرود با توجه به خصوصیات ژیومکانیکی لایه ها از دستگاه حفار EPB در قطعه اول و دستگاه حفارTBMدر قطعه سوم و چهارم استفاده شده است. از آنجایی که در حفاری با ماشین EPB فشاری معادل به جبهه ی کار وارد می شود لازم است که مقدار آن با توجه به وضعیت جبهه ی کار و به حداقل رساندن مقادیر جابجایی تعیین شود. در تحقیق حاضر با استفاده از نرم افزارFLAC3D به تحلیل عددی میزان فشار وارد برجبهه کار پرداخته شد و مقادیر فشار محاسبه گردید سپس با انجام مطالعات پارامتریک نسبت به صحت سنجی نتایج اقدام شد. در حفاری با ماشین سپر تلسکوپی TBM بررسی وضعیت پایداری تونل با استفاده از سطوح خطر ساکورایی انجام شد و نتایج نشان داد که تونل پس از حفاری نیز، در وضعیت پایدار قرار دارد. در انتها با مقایسه ی مقادیر جابجایی بدست آمده با دو روش EPBو TBM مشخض شد که به دلیل خصوصیات ژیومکانیکی ضعیف تونل، در قطعه اول، مقادیر جابجایی بیشتر میباشد، که دلالت بر انتخاب صحیح نوع ماشین حفاری دارد

اTBM/ EPB/ فشار جبهه ی کار، حفاری مکانیزه، جابجایی