پریسا فرهادی - دانشجوی کارشناسی ارشد ارزیابی محیط زیست دانشگاه ملایر
علیرضا ایلدرمی - دانشیار گروه محیط زیست دانشگاه ملایر
میرمهرداد میرسنجری - استادیار گروه محیط زیست دانشگاه ملایر

با ورود به هزاره سوم تقریب نیمی از جمعیت جهان در نواحی شهری ساکن خواهند بود، الگوهای موجود توسعه شهری و فعالیت های انسانی منجر به بر هم خوردن نظم محیط زیستی شده است و نتیجه ی این روند عدم تعادل و ناسازگاری میان انسان و طبیعت و به هم خوردن روابط اکوسیستم خواهد بود. شهرستان همدان یکی از کلان شهر های غرب کشور با تغییر الگوی مصرف جامعه، هجوم گسترده مهاجران از شهرها و روستاهای اطراف پیامدهای همچون ایجاد بحران های شهری و در پی آن توسعه فیزیکی شهر و در مقابل تخریب و از بین رفتن منابع بوم شناختی روبرو است. لذا سنجش سطح پایداری محیط زیستی با استفاده از شاخص های پایداری برای رسیدن به توسعه پایدار شهر ضروری است. در این پژوهش سعی شد با برآورد ردپای اکولوژیکی و مقایسه آن با ظرفیت زیستی پایداری اکولوژیکی شهر مورد ارزیابی قرار گیرد. ردپای اکولوژیکی در دو بخش مصرف و تولید برآورد شد، ردپای بخش مصرف شامل بخش های مسکن، حمل و نقل، غذا، خدمات و کالا و بخش تولید شامل ردپای تولید، واردات و صادرات مواد غذایی بدست آمده است. نتایج حاصل از مقایسه ی ظرفیت زیستی و ردپای بدست آمده در سال 93 بیانگر مازاد اکولوژیکی 46/0 هکتار جهانی در بخش مصرف و کسری اکولوژیکی 34/0 هکتار جهانی در بخش تولید است. نتایج بدست آمده نشان داد که ردپای اکولوژیکی بخش مصرف شهر همدان با ظرفیت زیستی آن متناسب است اما ردپای اکولوژیکی بخش تولید با توان اکولوژیکی شهر متناسب نیست و شهر را دچار ناپایداری نموده است.

ردپای اکولوژیکی، ظرفیت زیستی، عرضه و تقاضا، شهر همدان، اکوسیستم