عبدالرضا محمد حسین زاده - دانشیار دانشکده حقوق و الهیات دانشگاه شهید باهنر کرمان

اگر انگیزه را عبارت از عوامل درون فرد موثر بر رفتار معنا کنیم، در منابع اسلامی، انگیزه ها از نیازها، شناخت ها و گرایش ها تشکیلیافته و به عنوان عوامل موثر بر رفتار فرد را به انجام یا ترک رفتار خاصی وا می دارد، البته انگیزه های انسان همه در یک سطح و از یک نسخ نیستندو با توجه به شناخت ها، گرایش ها و ویژگی های شخصیتی افراد از پایین ترین سطح آغاز شد و تا عالی ترین سطح پیش می رود. انگیزه های ابتدایینیازهای زیستی را کاهش می دهند، حال آنکه انگیزه های عالی به دنبال ارزش های اخلاقی و کمالات معنوی است.با نظر به منابع دینی اسلامی و دیدگاه اندیشمندان مسلمان، انگیزه های انسان عبارتند از: انگیزه های جستجوی لذت، انگیزه های اخلاقیو انگیزه های معنوی. انگیزه های اخیر از نظرگاه اسلامی، ارزش و جایگاه ویژه ای در سلسله مراتب انگیزه ها داشته و بالاترین مرتبه آن است و رابطهآن با خداست که آن را موصوف به معنویت نموده و بدان اصالت بخشیده است، زیرا از نظر اسلام، یاد خدا و توجه به او اصالت دارد و هر چیز دیگری در ارتباط با او ارزش می یابد، حال آنکه مراجعه به منبع انگیزش و هیجان در آموزه های رسمی و آکادمیک نشان می دهد که بواسطهبرداشت های ناقص و انسان گرایانه، جای انگیزه های معنوی– با معنای جامع اسلامی آن- به شدت خالی است. این پژوهش در راستای طرح اینمهم می باشد.

انگیزه، انگیزش، انگیزه های معنوی، آموزه های اسلامی