فرناز یحیوی - دانشجوی کارشناسی ارشد مرمت اشیاء تاریخی و فرهنگی،دانشگاه آزاد اسلامی ابهر
هاییده خمسه - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد ابهر

بناهاى آرامگاهى شیخ صفىالدین اردبیلی از مجموعههاى مجلل، که آرامگاه اجداد و سلاطین و شاهزادگان، از سندهای افتخارآذربایجان است که متعلق به دوران صفویه می باشد. این مجموعه از زیباترین بناهاى تاریخى اسلامى ایران و به عبارتى گالرىهنر صفوى در شهر اردبیل است و در 15 دی ماه 1310 به ثبت ملی رسیده و یکی از ده اثر باستانی مهم ایران به شمار می آید، این اثر 5 تیر 1389 به عنوان یازدهمین اثر ارزشمند تاریخی ایران از سوی یونسکو به ثبت جهانی رسیده است. تزییناتبکار رفته در کاشی های مجموعه شیخ صفی آغازگر شیوه جدیدی از کاشی کاری این دوره است که به شکل معرق، ترکیبی از خصایص تجریدی و انفرادی اشیاء و رنگ هاست، که اهداف هنر اسلامی را متحقق می نماید و تداعی کننده حس ملکوتیاست . کاشی های معرق موجود، که از بخش های مربوط به شیخ صفی الدین اردبیلی می باشد قدمتی در طول 3 و 4 قرن گذشته دارد. این آثار با توجه به شرایط اقلیمی منطقه، حوادث طبیعی و تاثیرات سازه ای، که در اردبیل بیشتر اتفاق می افتددچار آسیب های متفاوتی شدهاند. لذا بررسی آسیب های کاشی های معرق مربوط به این بنای تاریخی و شناسایی ساختار این نوع کاشی ها، اطلاعات زیادی را ارایه می دهد تا بتوانیم مناسب ترین روش در جهت مقاوم سازی مجموعه انتخاب کنیم. در این پژوهش با استفاده از روش دستگاهی ) SEM (، نسبت به معرفی و احیاء این دانش فراموش شده اقدام نموده تا در همین راستا آسیب های وارده ناشی از عوامل تخریب و فرسودگی بنا در طول زمان بر این گونه کاشی را در جهت استحکام معرفی نماید.

بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی، صفوی، کاشی، معرق، آسیب شناسی