ابوذر قربانی - دانش آموخته کارشناسی ارشد مهندسی معماری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد بیرجند
احمد حیدری - استادیار گروه معماری دانشگاه آزاد اسلامی، واحد بیرجند
امیر قربانی - کارشناس ارشد مدیریت جهانگردی دانشگاه شیخ بهایی اصفهان و دانشجوی دکتری تخصصی

بافت های فرسوده اگرچه به خودی خود به عنوان یک معضل شهری مطرح می شوند اما در حقیقت پتانسیل بالقوه ای هستند که می توان با شناسایی برنامه ریزی بهسازی و نوسازی و اجرای دقیق به یک فرصت خوب تبدیل شود . از طرفی بازار بعنوان عنصر اصلی و هویت بخش کالبدی شهر اسلامی در اکثر شهرهای ایران در بافت فرسوده واقع شده است. این در حالی است که بازار در شهرهای اسلامی شریان اتصال دهنده دروازه های شهر به مرکز می باشد و در طول تاریخ و حتی امروزه قسمت های مهم شهری همچون مساجد،مدارس، حمام ها وغیره را در پیرامون خود شکل داده است .در نتیجه می توان بیان داشت که بازار تبدیل به یکی از ارکان مهم مثلث ارگ، مسجد، بازار در شهرهای اسلامی گشته و علاوه بر اهداف اقتصادی،اجتماعی و محیطی در چارچوب های رویکردهای توسعه پایدار ، ویژگی کالبدی ومعماری آن به گونه ای است که آنها را تبدیل به دنیایی از فعالیت ها، تعامالت اجتماعی و اتفاقات شهری نموده است و اکنون بازار در توسعه شهرهای اسلامی نقش تعیین کننده و اثربخشیدارد. با توجه به مطالب فوق هدف پژوهش حاضر عبارتست از بررسی و تحلیل فضاهای معماری و ارایه راهکارهای بهسازی بازار تاریخی بیرجند براساس مدل SWOT .روش این پژوهش به صورت توصیفی- تحلیلی با استفاده از مطالعات کتابخانه ای و بررسی های میدانی برای شناخت و بررسی وضعیت فعلی معماری بازار شهر بیرجند است. نمونه آماری پژوهش شامل کسبه واقع در بازار بیرجند میباشند که داری مدرک کارشناسی به بالاو کارشناسان مرمت سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان خراسان جنوبی میباشند که جمعا 131 نفر میباشند و تعداد 121 پرسشنامه که بهدرستی تکمیل شده بود جمعآوری شد نتایج پژوهش حاکی از آنست که محدوده سه راه اسدی آسیب دیده ترین بخش بازار است و در این راستا طرحی جامع برای بهسازی آن ارایه میشود.

مدل SWOT ،بهسازی، بازار، استان خراسان جنوبی، شهر بیرجند