مریم خزاعی - دانشجوی کارشناسی ارشد پژوهش هنر، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد طبس
احمد حیدری - عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد بیرجند

با توجه به اینکه بناهای آرامگاهی در ایران، یکی از شاخصترین جلوهگاههای هنر معماری به شمار میروند، ضرورت مطالعه و بررسی این بناها، از جنبههای مختلف هنری، معماری مشخص میگردد. در این پژوهش سعی میشود که ویژگیهای معماری و زیباییشناسی دو نمونه از آرامگاههای دوره اسلامی ایران که مربوط به شخصیتهای مطرح در این دوره هستند، مورد بررسی و مقایسه قرار بگیرد. نتایج حاصل از این مطالعه نشان میدهد که هر دو بنا دارای استخوان بندی فلزی با روکش بتن ظریف میباشند. همچنین ضمن برخورداری از تندیس، دارای فضای باز شهری بوده و در منظر شهری، مونومان میباشند. ریتم بصری در آرامگاه خیام، موجی تکاملی و در آرامگاه کمال الملک یکنواخت موجی میباشد. عناصر بصری در آرامگاه خیام، مثلث و خط مایل است که استحکام و ایستایی، اندیشه، تحرک و پویایی را نشان میرساند درحالی که در آرامگاه کمال الملک، دایره و خط منحنی است که نرمی و لطافت، روانی، تکرار، آرامش، القای بیانتهایی، را نشان میدهد. بنای آرامگاه خیام، به صورت خیمهشکل با پلان گرد و بنای آرامگاه کمال الملک به صورت مربع و پوشش قوسها مخروطی شکل با پلان مربع و مستطیل است. تزیینات در آرامگاه خیام، کاشی کاری خوشنویسی شده با خط شکسته و آرامگاه کمال الملک، کاشی کاری معرق میباشد.

آرامگاه خیام، آرامگاه کمال الملک، بناهای آرامگاهی، معماری و زیبایی شناسی